Belgia

Belgia kunâgâskodde Koninkrijk België (hollandkielân) Royaume de Belgique (ranskakielân) Königreich Belgien (saksakielân)
lippu	vaakun
Staatâhäämi	vuáđulavâlâš monarkia
Kunâgâs	Philippe
Uáiviminister	Sophie Wilmès
Uáivikaavpug	Bryssel
Eres kaavpugeh	Antwerpen Gent Charleroi Liège Brugge
Vijđodâh	30 689 km²
– sisčääci	6,5 %
Ässeeloho (2020)	11 492 641
– ässeesaahâdvuotâ	376 ässed/km²
Virgáliih kielah	hollandkielâ, ranskakielâ, saksakielâ
Vaaluut	euro (EUR)
Jiečânâsvuotâ
– Vuáládâhenâmijn	1830
Uánádâs	BE
– fiävruin	B
– kirdemmašinijn	OO
Jotolâh	uálgispiälásâš
Sundenummeer	+32
Internet TLD	.be
Motto	"Eendracht maakt macht" "L'union fait la force" "Einigkeit macht stark"
Aalmuglaavlâ	La Brabançonne

Belgia lii staatâ Euroopâst. Ton uáivikaavpug já stuárráámus kaavpug lii Bryssel.

Eennâmtiätu

Belgia vijđodâh lii 30 689 km². Tast lii Tavemeerâ rido ohtsis 66 km. Mäddin lii Ardennij várádâh, mii lii várádâhkuávlu, kost láá ennuv vyevdih.

Historjá

Belgia kuávlu ässeeh láá mainâšum vuosmuu keerdi ive 56 oKr. Julius Caesar kirjeest, mii muštâl Gallia suáđist. Tast iättoo, ete belgae-hiäimuh láá ruokkâdumoseh puoh gallijn.

Kuávlujuáhu

Belgia juáhhoo kuulmâ kuávlun (hollandkielân gewest, ranskakielân région): Brysselân, Flanderân já Vallonian. Flander já Vallonia kuohtuuh juáhhojeh vala viiđâ provinsân ađai eennâmkoodán (hollandkielân provincie, ranskakielân province), já toh vala 43 arrondissementân.

Kuávlu	Virgálâš nommâ	Virgáliih kielah	Uáivikaavpug	Vijđodâh	Ässeeoloho	Provinseh
Flander	Vlaams Gewest	holland	Bryssel	13 522 km²	6 251 983	Antwerpen, Limburg, Nuorttâ-Flander, Viestâr-Flander, Flander Brabant
Vallonia	Région wallonne	ranska	Namur	16 844 km²	3 498 384	Vallonia Brabant, Namur, Liège, Hainaut, Luxembourg
Bryssel uáivikaavpugkuávlu	Région de Bruxelles-Capitale, Brussels Hoofdstedelijk Gewest	ranska, holland	Bryssel	161 km²	1 208 542	–

Viehâdâh

Kielah

Belgian virgáliih kielâsiärvuseh:

  hollandkielâlâš

  ranskakielâlâš

  saksakielâlâš.

Bryssel kuávlust lii sehe holland- já ranskakielâlâš kielâsiärvus.

Belgiast láá kulmâ virgálii kielâ: hollandkielâ, ranskakielâ já saksakielâ. Juáhháást lii haaldâtlávt jiečânâs kielâsiärvus status. Kyevtikielâg Brysselist stuárráámus uási ulmuin láá ranskakielâliih.

Stuárráámus uási hollandkielâlâžân rekinistum belgialijn sárnu flaamikielâ. Belgia ranskakielâ iärrán Ranska ranskakielâst tuše motomij páihálij saanij já eđâlduvâi uásild, motomijn kuávluin meiddei jienâdem lii ereslágán.

Stuárráámuuh kaavpugeh

Kaavpug ässeeloho já kuávlu taavgij siste.

• Bryssel uáivikaavpugkuávlu (1 208 542, siskeeld 19 kieldâd)
• Antwerpen (523 248, Flander)
• Gent (260 341, Flander)
• Charleroi (201 816, Vallonia)
• Liège (197 355, Vallonia)
• Brugge (118 284, Flander)
• Namur (110 939, Vallonia)
• Leuven (101 396, Flander)
• Mons (95 299, Vallonia)
• Mechelen (86 304, Flander)

Kulttuur

Kirjálâšvuotâ

Belgia lii šoddâm tobdosin eres ráiđukovesárgoin já ovdâmerkkân tagareh noomah ko Hergé (Tintti), Morris (Lucky Luke) já Peyo (Smurffih) láá belgialiih.

Kovetaaidâ

Surrealistlâš máálájeijee René Magritte lâi vuálgus Belgiast.

Käldeeh

Uási taan siijđost lii jurgâlum suomâkielâg Wikipediast