Saksakielâ
Olgoldâshäämi
Saksakielâ (Deutsch teikâ die deutsche Sprache) lii viestârgermaanlâš kielâ, mon sárnuh suulân 100 miljovn olmožid pirrâ maailm.
Saksakielâ sajattâh
[mute | mute käldee]Saksakielâ lii virgálâš kielâ ubâ Saksaast, Nuorttâriijkâst já Liechtensteinist. Tot lii meid ohtâ virgálâš kielâin Belgiast, Luxemburgist, Sveeicist já Bolzano provinsist Italiast. Tai lasseen saksakielâ lâi Namibia virgálâš kielâ iivij 1884–1919 já iivij 1984–1990.
Saksakielâ pustaveh
[mute | mute käldee]А а | Ä ä | B b | ẞ ß | C c | D d | E e | F f |
G g | H h | I i | J j | K k | L l | M m | N n |
O o | Ö ö | P p | Q q | R r | S s | T t | U u |
Ü ü | V v | W w | X x | Y y | Z z |
Puustav ẞ kiävttoo Saksaast já Nuorttâriijkâst, mut tot ij kevttuu Sveeicist. Ton saajeest sveicciliih kevttih "ss" ađai kyehti "s".
Jienâduvah
[mute | mute käldee]Uánihis vokaleh
- a /a/
- e /ɛ/
- i /ɪ/
- o /ɔ/
- u /ʊ/
- ä /ɛ/
- ö /œ/
- ü /ʏ/
- er [ɐ]
- r [ɐ̯] vookaal maŋa
Diftoŋeh já kuhes vokaleh
- ei/ai/ay/ey /aɪ̯/
- au /aʊ̯/
- eu/äu /ɔʏ̯/
- a/aa/ah /aː/
- e/ee/eh /eː/
- i/ih/ie/ieh /iː/
- o/oo/oh /oː/
- u/uh /uː/
- ä/äh /ɛː/ tai /eː/
- ö/öh /øː/
- ü/üh /yː/
Konsonanteh
- b /b/, [p] sääni loopâst
- c /t͡s/, /k/
- ch [x] a, o teikâ u maŋa, mudoi [ç]
- chs /ks/, /xs/ tai /çs/ morfeemrääjist
- ck /k/
- d /d/, [t] sääni loopâst
- dt /t/
- dsch /d͡ʒ/
- f /f/
- g /ɡ/, [ç] ig-loppâsiijn saanijn, mudoi [k] sääni loopâst
- h /h/
- j /j/
- k /k/
- l /l/
- m /m/
- n /n/
- ng /ŋ/, /nɡ/ kuálussaanijn
- p /p/
- pf /p͡f/
- ph /f/
- qu /kv/
- r /ʀ/, /ʁ/ tai /r/
- s [z] sääni aalgâst já vokalij kooskâst, [ʃ] ovdil p teikâ t staavvâl aalgâst, mudoi [s]
- sch /ʃ/, [sç] ko s-loppâsijn saanijn lii kiäjus -chen
- ß (ss) /s/
- t /t/
- th /t/
- ti /t͡sɪ̯/ kiäččusijn tion, tiär, tial, tiell, mudoi /tɪ/
- ts /t͡s/
- tsch /t͡ʃ/
- tz /t͡s/, uánihis vookaal maŋa
- tzsch /t͡ʃ/
- v /f/, /v/ lovnâsaanijn (ij sääni loopâst)
- w /v/
- x /ks/
- z /t͡s/
- zsch /t͡ʃ/
Käldeeh
[mute | mute käldee]Wikimedia Commonsist láá koveh teikkâ eres tiätuvuárháh fáádást Saksakielâ. |
Saksakielâ Wikipedia, rijjâ tiätusänikirje |
- ↑ Kleiner, Stefan; Knöbl, Ralf: Das Aussprachewörterbuch. Berlin: Dudenverlag, 2015. ISBN 978-3-411-04067-4