Njuškii siskáldâsân

Saksakielâ

Wikipedia:st
Saksakielâ sárnumkuávluh maailmist
Saksakielâ sárnumkuávluh Euroopist
  Virgálâš kielâ já kuávlu váldukielâ
  Virgálâš kielâ, mut ij kuávlu váldukielâ
  Virgálâš ucceeblovokielâ
  Ucceeblovokielâ, mut ij virgálâš sajattâh

Saksakielâ (Deutsch teikâ die deutsche Sprache) lii viestârgermaanlâš kielâ, mon sárnuh suulân 100 miljovn olmožid pirrâ maailm.

Saksakielâ sajattâh

[mute | mute käldee]

Saksakielâ lii virgálâš kielâ ubâ Saksaast, NuorttâriijkâstLiechtensteinist. Tot lii meid ohtâ virgálâš kielâin Belgiast, Luxemburgist, SveeicistBolzano provinsist Italiast. Tai lasseen saksakielâ lâi Namibia virgálâš kielâ iivij 1884–1919 já iivij 1984–1990.

Saksakielâ pustaveh

[mute | mute käldee]
А а Ä ä B b ẞ ß C c D d E e F f
G g H h I i J j K k L l M m N n
O o Ö ö P p Q q R r S s T t U u
Ü ü V v W w X x Y y Z z

Puustav ẞ kiävttoo SaksaastNuorttâriijkâst, mut tot ij kevttuu Sveeicist. Ton saajeest sveicciliih kevttih "ss" ađai kyehti "s".

Jienâduvah

[mute | mute käldee]
Saksakielâ vokaleh[1]

Uánihis vokaleh

  • a /a/
  • e /ɛ/
  • i /ɪ/
  • o /ɔ/
  • u /ʊ/
  • ä /ɛ/
  • ö /œ/
  • ü /ʏ/
  • er [ɐ]
  • r [ɐ̯] vookaal maŋa

Diftoŋeh já kuhes vokaleh

  • ei/ai/ay/ey /aɪ̯/
  • au /aʊ̯/
  • eu/äu /ɔʏ̯/
  • a/aa/ah /aː/
  • e/ee/eh /eː/
  • i/ih/ie/ieh /iː/
  • o/oo/oh /oː/
  • u/uh /uː/
  • ä/äh /ɛː/ tai /eː/
  • ö/öh /øː/
  • ü/üh /yː/

Konsonanteh

  • b /b/, [p] sääni loopâst
  • c /t͡s/, /k/
  • ch [x] a, o teikâ u maŋa, mudoi [ç]
  • chs /ks/, /xs/ tai /çs/ morfeemrääjist
  • ck /k/
  • d /d/, [t] sääni loopâst
  • dt /t/
  • dsch /d͡ʒ/
  • f /f/
  • g /ɡ/, [ç] ig-loppâsiijn saanijn, mudoi [k] sääni loopâst
  • h /h/
  • j /j/
  • k /k/
  • l /l/
  • m /m/
  • n /n/
  • ng /ŋ/, /nɡ/ kuálussaanijn
  • p /p/
  • pf /p͡f/
  • ph /f/
  • qu /kv/
  • r /ʀ/, /ʁ/ tai /r/
  • s [z] sääni aalgâst já vokalij kooskâst, [ʃ] ovdil p teikâ t staavvâl aalgâst, mudoi [s]
  • sch /ʃ/, [sç] ko s-loppâsijn saanijn lii kiäjus -chen
  • ß (ss) /s/
  • t /t/
  • th /t/
  • ti /t͡sɪ̯/ kiäččusijn tion, tiär, tial, tiell, mudoi /tɪ/
  • ts /t͡s/
  • tsch /t͡ʃ/
  • tz /t͡s/, uánihis vookaal maŋa
  • tzsch /t͡ʃ/
  • v /f/, /v/ lovnâsaanijn (ij sääni loopâst)
  • w /v/
  • x /ks/
  • z /t͡s/
  • zsch /t͡ʃ/

Käldeeh

[mute | mute käldee]
  1. Kleiner, Stefan; Knöbl, Ralf: Das Aussprachewörterbuch. Berlin: Dudenverlag, 2015. ISBN 978-3-411-04067-4
Jurgâlus
Jurgâlus
Taat artikkâl teikkâ uási tast lii jurgâlum teikkâ toos láá uccum tiäđuh ereskielâlâš Wikipedia artikkâlist.
Algâalgâlâš artikkâl: fi:Saksan kieli