Ovdâsijđo

Tiervâpuáttim anarâškielâ Wikipedian!

Tot lii Wikipedia anarâškielâlâš versio, mii vuáđudui roovvâdmáánu 19. peeivi 2020. Anarâškielâlii Wikipediast láá 3 178 artikkâlid. Puoh siijđoh • Kuhes siijđoh • Uđđâ siijđoh Haldâšeijeeh • Aktiivliih kevtteeh Kielâravvuuh

Aanaar Čaittâleijeeh Čääci Eennâmtiätu

Elleeh Kemia Kieldah Kulttuur

Musijkkáreh Palhâšumeh   Sämmiliih   Puoh kategoriah

Räähti uđđâ siijđo: Pyereh artikkâleh Anarâš mááccuh Anarâš mááccuh adai sämimááccuh láá kiävttám Aanaarjäävri pirrâ piäđgui-aassâmpaaihijn ässee kuálásteijeesämmiliih. Siäilum kielâ já anarâš mááccuh láá-uv lamaš Aanaar kuávlu sämmilij pyereh tobdomeerhah. Säämi kuávluin láá jieijâsláván mááccuheh moh muštâleh, kuus olmooš kulloo já adeleh identiteet. Mááccuh lii tergâdis uási kulttuuräärbist, já tovle mááccuh kevttii eenâb argâpivtâsin, ko te meid čiŋŋâpivtâsin. Taan ääigi sämimááccuh lii ovdâstem- já juhlepiivtâs. Mááccuhkulttuur ovdánem lii lamaš ohtâvuođâst eellimtaavijd, já nisonij táiđu-tiätu lii lamaš taarbâšlâš káárvui rähtimist, tastko sij láá huolâttâm pihtâsijn. Mááccuh lii lamaš tyejipiivtâs, já pargo lii meridâm, maggaar piivtâs lii kolgâm leđe, lâi-uv te saahâ kesi- teikâ tälvipihtâsist. Káránâs Káránâs lii lodde. Tot kulá káránâsluddijd, moh láá káránâs lasseen nelji: ruošâkáránâs (Garrulus glandarius), kuávská (Perisoreus infaustus), lädikuávská (Pica pica), vuorâččâs (Corvus corone cornix). Káránâs lii vuorâččâshiäimu stuárráámus lodde. Ton kukkodâh lii 54–67 cm já tot tiäddá 950–1 415 g. Ivnees tááhust káránâs lii čiiđâčappâd já ruánáá- já čuovjisviolet. Poođâš lii kukke. Suájái koskâ lii 115–130 cm. Suájáh láá kuheh já poskâdeh. Juovlah Juovlah láá juhleh, moh láá juovlâmáánu loopâst. Juovlah láá puáris já almoliih juhleh pirrâ maailm. Ristâliih viettih juovlâid Jeesus šoddâm mušton. Maaŋgâin enâmijn juovlâstáálu, juovlâskeeŋkah já oovtâstorroom láá juovlâi merhâšittee uásih. Syemmiliih juovlâärbivyevih láá ovdâmerkkân sävni, juovlâkirkko, juovlâpurrâmuš, skeeŋkah, juovlâkuosâ já juovlâmuusik. Juovlâi viettim álgá Suomâst jo juovlâááptu (juovlâmáánu 24. peeivi), mut juovlâmáánu 25. peivi lii kuittâg eidusâš juovlâpeivi. Juovlâi äigimuddo lii toovláš roomâlâš kalender tälvipeeivijorgálduv peivimeeri. Suomâkielâ säänih joulu já juhla lává ruátáliih teikâ skandinaavisiih lovnâsäänih. Sääni joulu puátá algâaalgâst ovdil ristâosko viettum tälvipeeivijorgálduv juhle tovláá germaanlii noomâst. Juovlâin ovtâstuvvojeh ristâlâš juhle, toovláš roomalâš saturnalia -juhle sehe Euroop taveaalmugij eennâmtuáluive loopâ já koskâtäälvi juhle (yule), Suomâst puáris ivemolsomjuhle kekri. Tiettih-uv tun, ete... ...Eennâmpáálu áimukeerdist 78 % lii typpi já 21 % lii happi? ...Aanaarjäävrist láá 3 318 suollud já Päijännest láá 2 690 suollud? ...Braunwald lii sijdâ Sveeicist, kost muáttá koskâmiärálávt 9 m jyehi täälvi? ...Aila-duo vuoittijn ive 2014 Sámi Grand Prix -kišto lávlumuási lavluin Naharij kandâ? ...Michael Collins jaamij purâstaavdân cuáŋuimáánu 28. peeivi 2021? ...Aanaarjáávrán lii ive 1984 koččâm rakkeet? ...Flavia Pennetta lii vuáittám ohtsis 25 tennisturnaamid karrieeris ääigi? ...ores laahul láálá moonijd 18–27 peivid? ...Marie Curie lii vuáittám Nobel-palhâšume kuohtii? ...Helsigist láá 59 kaavpuguássid? ...Suomâst láá paijeel 100 000 sorvâd? ...Niillas Holmberg vuoitij Ive sämmilâš -palhâšume ive 2016?

Kalender: porgemáánu Säämi liputtempeeivih 9. peeivi – Ovtâstum aalmugij aalmugijkoskâsâš algâaalmugij peivi 15. peeivi – Säämi liipu tuhhiittempeivi 18. peeivi – Sämirääđi vuáđudempeivi 26. peeivi – Ruotâ Sämitige vuáđudempeivi Šoddâmeh 4. peeivi (1961) – Barack Obama, ovtâstumstaatâlâš politijkkár, Ovtâstum staatâi 44. president já ive 2009 Nobel-ráávhupalhâšume vyeittee 9. peeivi (1914) – Tove Jansson, suomâruátálâš kirječällee já kovetaaidâr (j. 2001) 9. peeivi (1967) – Márjá-Liisá Olthuis, anarâš kielâtieđâldeijee já kielâtotkee 12. peeivi (1957) – Elle Márjá Vars, sämmilâš kirječällee 24. peeivi (1948) – Sauli Niinistö, syemmilâš politijkkár já Suomâ täsivääldi 12. president 27. peeivi (1875) – Frans Äimä, syemmilâš kielâtotkee (j. 1936) Jämimeh 4. peeivi (1875) – Hans Christian Andersen, tanskalâš kirječällee (š. 1805) 5. peeivi (1962) – Marilyn Monroe, ovtâstumstaatâlâš čaittâleijee, lávloo já malli (š. 1926) 16. peeivi (1977) – Elvis Presley, ovtâstumstaatâlâš lávloo, musijkkár já čaittâleijee (š. 1935) 18. peeivi (2018) – Kofi Annan, ive 2001 Nobel-ráávhupalhâšume finnim ghanalâš diplomaat, OA uáivičällee 1997–2006 (š. 1938) 23. peeivi (2019) – Leo Gauriloff, nuorttâlâš lávloo, kitarist já nyettejeijee (š. 1956) 28. peeivi (2020) – Chadwick Boseman, ovtâstumstaatâlâš čaittâleijee (š. 1976) Peeivi kove Luokah  Luándutiettuuh, matematiik já talhâstieđâ Anatomia • Biologia • Ekologia • Fysiologia • Fyysiik • Geodesia • Geologia • Jieŋâdâhtieđâ • Kemia • Matematiik • Meteorologia • Šoŋŋâdâhtieđâ • Taavdah • Täsnitieđâ  Ohtsâškoddetiettuuh, historjá já eennâmtiätu Aalmugtieđâ • Antropologia • Arkeologia • Eennâmtiätu • Ekonomia • Etologia • Filosofia • Historjá • Olmoošeennâmtiätu • Politiik • Psykologia • Semiotiik • Sosiologia  Ekonomia já tekniik Arkkitehtuur • Eennâmtuálu • Finnoduvah • Huksim • Internet • Jotolâh • Pargo • Pirâstekniik • Ruttâ • Šleđgâtekniik • Teknisâš fyysiik • Tiätutekniik  Taaiđâ Arkkitehtuur • Elleekoveh • Kirjálâšvuotâ • Kovetaaiđâ • Koveveerrâmtaaiđâ • Maalâkovetaaiđâ • Muusik • Taaiđâtyejeh • Tanssâ • Televisio  Ohtsâškodde Ekonomia • Haldâttâh • Huksim • Jotolâh • Juhleh • Kulttuur • Kuávluhaldâttâh • Ohtsâškoddetiettuuh • Ollâopâttâh • Ornijdumeh • Oskoldâh • Palhâšumeh • Pargo • Piirâs • Politiik • Riehtitieđâ • Soottâm • Škovlim • Tiervâsvuotâ • Torvolâšvuotâ • Viestâdem • Vuoigâdvuođâtieđâ‎ • Vádulâšvuotâ‎  Anarâšah Aanaar • Aanaarjävri • Anarâškielâ • Laapi eennâmkodde • Sämikulttuur • Sämmiliih

Uuraallij kielâi Wikipediah Paijeel 500 000 artikkâlid: Suomi (suomâkielâ) Paijeel 100 000 artikkâlid: Magyar (uŋgarkielâ) • Eesti (virokielâ) Paijeel 10 000 artikkâlid: Кырык Мары (värimarikielâ) • Олык Марий (nijttomarikielâ) Paijeel 5 000 artikkâlid: Davvisámegiella (orjâlâškielâ) • Vepsän (vepsánkielâ) • Эрзянь (ersäkielâ) • Võro (vörukielâ) • Коми (komikielâ) • Удмурт (udmurtkielâ) Paijeel 3 000 artikkâlid: Livvinkarjalan (kärjilkielâ) • Перем Коми (komipermjakkielâ) • Anarâškielâ Paijeel 1 000 artikkâlid: Мокшань (mokšakielâ) Láláttuvâst: Varšinaiskarjalan (eidusâš kärjilkielâ) • Līvõ (liivikielâ) • Vađđa (vadjakielâ) • Ižoran (inkeroiskielâ) • Åarjelsaemien (maadâsämikielâ) • Juvlesábme (juulevsämikielâ) • Кӣллт Cāмь (kieldâsämikielâ) • Sääʹmǩiõll (nuorttâlâškielâ) • Kvääni (kveenikielâ) • Meänkieli (meänkielâ) • Маньси/Моаньсь (mansikielâ) • Хӑнты (hantikielâ) • Ненэця’ (Nencan) • Ня’’ (neeneeckielâ) • Чумыль ӄумыт/Шӧльӄумыт (selkupkielâ) • Онай базаан (eeneeckielâ)