Ovdâsijđo

Tiervâpuáttim anarâškielâ Wikipedian!

Tot lii Wikipedia anarâškielâlâš versio, mii vuáđudui roovvâdmáánu 19. peeivi 2020. Anarâškielâlii Wikipediast láá 6 307 artikkâlid. Puoh siijđoh • Kuhes siijđoh • Uđđâ siijđoh Haldâšeijeeh • Aktiivliih kevtteeh Kielâravvuuh

Aanaar Čaittâleijeeh Čääci Eennâmtiätu

Elleeh Kemia Kieldah Kulttuur

Musikkáreh Palhâšumeh   Sämmiliih   Puoh kategoriah

Räähti uđđâ siijđo: Oho 29 artikkâl Haenyeo Haenyeoh (koreakielân 해녀, meerâi nisoneh) láá čepis puohčâleijeenisoneh Maadâ-Korean kullee Jeju-nommâsii suollust. Sij čuággih merâponneest merâäimisäpligijd, merâmaarfijd, sierâlágánijd šlieddâelleid já merâtiäpuid vyebdim várás. Haenyeoh pyehtih puohčâđ joba 15 meetter jieŋŋâlvuotân, mutâ sij iä keevti happivuovdâid. Ko haenyeoh láá pajanâm čäsuáiván, te sij lyeštih tiätu njurgâsjienâ, sumbisori. Tot iššeed luovâsmittiđ čiđđâdioksid sii kiäppáin. Haenyeo-kulttuur lii maŋgâčyet ihheed puáris. Haenyeoh hárjuttâlškyeteh puohčâm jo nuorrân. Sij pargeh nuuvt kuhháá ko pisoh tiervâsin. Ive 2025 puárásumos haenyeo lâi 95-ihásâš nissoon, kote jooskâi porgâmist 90-ihásâžžân. Kulttuur lii kuittâg uhkedum, tastko nuorah iä innig šoodâ haenyeon. Ive 1966 haenyeoh lijjii áárvu mield 24 000. Ive 2023 sij lijjii tuše 2 800, já sist iänááš lijjii paijeel 70-ihásiih. Arkkâdâh Tiettih-uv tun, ete... ...Haenyeoh láá čepis puohčâleijeenisoneh Maadâ-Koreast? ...puoh syemmiliih artisteh ive 2025 Euroviisuin šoddii siämmáá ive? ...Franciscus lâi vuosmuš Eennâmpáálu máddáábeln šoddâm paavi? ...ergikištoh algii ive 1932? ...Schabziger lii ruánáá já korrâ vuástá, mii valmâštuvvoo Glarus kantonist Sveeicist? ...Anna Göldi lii majemuš nuáidin sujâttum nissoon Euroopist? ...Q'eroh láá majemuuh Inkai maajeeldpuátteeh, kiäh láá siäiluttâm puigâ Inka-kulttuur já ärbivuovijd? ...Uluru lii Australia algâaalmugij pase pähti? ...Roland TB-303 lii bassosyntetisaattor, mon Roland Corporation almostitij ive 1981 já valmâštij ive 1984 räi? ...Aanaar lii Suomâ áinoo neeljikielâsâš kieldâ? ...Shanghai lii ohtâ Kiina tehálumosijn ekonomâlijn kuávdáin já ohtâ maailm stuárráámuin hamânijn? ...Stonehenge keđgikehá rähtim algâttui jo 3100 oKr., já majemuš muddo valmâštui 1500 oKr. maŋa? ...tälviuággum lii kuálástemvyehi, mast kuálástuvvoo tälviv jieŋân puhhum rääigi peht? ...Gilgameš lii maailm puárásumos eepos? ...Matti Nykänen vuoitij nelji kollemiitaal já oovtâ silbâmiitaal tälviolympialijn? ...tlingiteh láá algâaalmug Alaskast já Kanadast? ...šiljoboŋŋam lii Suomâ stuárráámus loddetábáhtume? ...Sari Essayah lii oovdiš kištoväzzee, kote šoodâi maailmmiäštárin ive 1993? ...Eennâmpáálu áimukeerdist 78 % lii typpi já 21 % lii happi? ...Aanaarjäävrist láá 3 318 suollud já Päijännest láá 2 690 suollud? ...Braunwald lii sijdâ Sveeicist, kost muáttá koskâmiärálávt 9 m jyehi täälvi? ...Aila-duo vuoittijn ive 2014 Sámi Grand Prix -kišto lávlumuási lavluin Naharij kandâ? ...Michael Collins jaamij purâstaavdân cuáŋuimáánu 28. peeivi 2021? ...Aanaarjáávrán lii ive 1984 koččâm rakkeet? ...Flavia Pennetta lii vuáittám ohtsis 49 WTA-turnaamid karrieeris ääigi? ...ores laahul láálá moonijd 18–27 peivid? ...Marie Curie lii vuáittám Nobel-palhâšume kuohtii? ...Helsigist láá 59 kaavpuguássid? ...Suomâst láá paijeel 100 000 sorvâd? ...Niillas Holmberg vuoitij Ive sämmilâš -palhâšume ive 2016? ...olesstuárusii viäpsákuáđist pyehtih leđe joba 20 000 viäpsád? ...čapis soormán jammii áárvu mield 30–60 % Euroop aalmugist? ...kapybara puáhtá teddiđ joba 79 kg? ...Hermann Hesse jaamij porgemáánu 9. peeivi 1962 85-ihásâžžân vuoiŋâšvardemân? ...täsni šadda ko kaasusovđâ čokkâšuvá jieijâs tiädduvyeimi keežild? ...káránâs lii tovle onnum paa tiettee lodden, jäämmim pyehten já pahakkâs litolâžžân? ...uárree kulovijđodâh lii suullân 2,5 keerdi vijđásub ko ulmust? ...kiemâsämikielâ lii sämikielâ, mii čaaskâi 1700-lovo já 1800-lovo ääigi? ...tááláá ääigi láá kiävtust kuttâ trigonometrisâš funktio?

Kalender: syeinimáánu Šoddâmeh 2. peeivi (1990) – Niillas Holmberg, sämmilâš tihtâčällee, musikkár, čaittâleijee já TV-jođetteijee 10. peeivi (1862) – Helene Schjerfbeck, suomâruátálâš máálájeijee (j. 1946) 12. peeivi (1997) – Malala Yousafzai, ive 2014 Nobel-ráávhupalhâšume finnim pakistanlâš ráávhuaktivist 16. peeivi (1947) – Linda Hogan, ovtâstumstaatâlâš tivtâsteijee, čällee já aktivist 18. peeivi (1918) – Nelson Mandela, ive 1993 Nobel-ráávhupalhâšume finnim Maadâ-Afrik president (j. 2013) 31. peeivi (1953) – Marry Ailonieida Somby, taažâsämmilâš kirječällee Jämimeh 4. peeivi (1934) – Marie Curie, ive 1903 Nobel-fyysiikpalhâšume já ive 1911 Nobel-kemiapalhâšume finnim puolalâš fysikkár já kemist (š. 1867) 5. peeivi (2015) – Yōichirō Nambu, ive 2008 Nobel-fyysiikpalhâšume finnim jaapaanlâš-ovtâstumstaatâlâš teoreetlâš fysikkár (š. 1921) 8. peeivi (1967) – Vivien Leigh, eŋlandlâš čaittâleijee (š. 1913) 22. peeivi (1931) – Elsa Laula Renberg, maadâsämmilâš puásuiolmooš, aktivist já politikkár (š. 1877) 29. peeivi (1900) – Umberto I, Italia nubbe kunâgâs (š. 1844) 31. peeivi (1944) – Antoine de Saint-Exupéry, ranskalâš kirječällee (š. 1900) Peeivi kove Luokah  Luándutiettuuh, matematiik já talhâstieđâ Anatomia • Biologia • Ekologia • Fysiologia • Fyysiik • Geodesia • Geologia • Jieŋâdâhtieđâ • Kemia • Matematiik • Meteorologia • Šoŋŋâdâhtieđâ • Taavdah já puácuvuođah • Täsnitieđâ  Ohtsâškoddetiettuuh, historjá já eennâmtiätu Aalmugtieđâ • Antropologia • Arkeologia • Eennâmtiätu • Ekonomia • Etologia • Filosofia • Historjá • Olmoošeennâmtiätu • Politiik • Psykologia • Semiotiik • Sosiologia  Ekonomia já tekniik Arkkitehtuur • Eennâmtuálu • Finnoduvah • Huksim • Internet • Jotolâh • Pargo • Pirâstekniik • Ruttâ • Šleđgâtekniik • Teknisâš fyysiik • Tiätutekniik  Taaiđâ Arkkitehtuur • Elleekoveh • Kirjálâšvuotâ • Kovetaaiđâ • Koveveerrâmtaaiđâ • Maalâkovetaaiđâ • Muusik • Taaiđâtyejeh • Tanssâ • Televisio  Ohtsâškodde Ekonomia • Haldâttâh • Huksim • Jotolâh • Juhleh • Kulttuur • Kuávluhaldâttâh • Ohtsâškoddetiettuuh • Ollâopâttâh • Ornijdumeh • Oskoldâh • Palhâšumeh • Pargo • Piirâs • Politiik • Riehtitieđâ • Soottâm • Škovlim • Tiervâsvuotâ • Torvolâšvuotâ • Viestâdem • Vuoigâdvuođâtieđâ‎ • Vádulâšvuotâ‎  Anarâšah Aanaar • Aanaarjävri • Anarâškielâ • Laapi eennâmkodde • Sämikulttuur • Sämmiliih

Uuraallij kielâi Wikipediah Paijeel 500 000 artikkâlid: Suomi (suomâkielâ) • Magyar (uŋgarkielâ) Paijeel 100 000 artikkâlid: Eesti (eestikielâ) Paijeel 10 000 artikkâlid: Олык Марий (nijttomarikielâ) • Кырык Мары (värimarikielâ) Paijeel 5 000 artikkâlid: Davvisámegiella (orjâlâškielâ) • Эрзянь (ersäkielâ) • Мокшань (mokšakielâ) • Vepsän (vepsákielâ) • Võro (võrokielâ) • Anarâškielâ • Удмурт (udmurtkielâ) • Коми (komikielâ) Paijeel 3 000 artikkâlid: Livvinkarjalan (kärjilkielâ) • Перем Коми (komipermjakkielâ) Láláttuvâst: Varšinaiskarjalan (eidusâš kärjilkielâ) • Līvõ (liivikielâ) • Ižoran (inkeroiskielâ) • Åarjelsaemien (maadâsämikielâ) • Bidumsámegiella (pittáámsämikielâ) • Ubmejesámiengiälla (umesämikielâ) • Juvlesábme (juulevsämikielâ) • Кӣллт Cāмь (kieldâsämikielâ) • Sääʹmǩiõll (nuorttâlâškielâ) • Kvääni (kveenikielâ) • Meänkieli (meänkielâ) • Маньси/Моаньсь (mansikielâ) • Хӑнты (hantikielâ) • Ненэця’ (neeneeckielâ) • Ня’’ (nganasankielâ) • Чумыль ӄумыт/Шӧльӄумыт (selkupkielâ) • Онай базаан (eeneeckielâ)