Ovdâsijđo

Tiervâpuáttim anarâškielâ Wikipedian!

Tot lii Wikipedia anarâškielâlâš versio, mii vuáđudui roovvâdmáánu 19. peeivi 2020.

Anarâškielâlii Wikipediast láá 5 340 artikkâlid.

Puoh siijđoh • Kuhes siijđoh • Uđđâ siijđoh

Räähti uđđâ siijđo:

Oho 39 artikkâl
Čapis sorme uuhrij hävdidem. Gilles Li Muisisin kronikat 1272–1353 Čapis sorme lâi njuámmootavdâ Euroopist já ton aldakuávluin iivij 1346–1353. Čapis soormán jammii áárvu mield 30–60 % Euroop aalmugist ađai 25–50 miljovn olmožid já siämmáá verd Aldanuorttân já Tave-Afrikist. Stuárráámus uási totkein oskoh, ete puávuirotto tovâttij čapis sorme. Puávuirotto njuámu čapisrotá suámsurij käskimist. Uđđâ DNA-tutkâmušah tuárjuh taam ibárdâs. Meid kepisroto láá epidâm čapis sorme tovâtteijen. Čapis sorme njuámuškuođij majemustáá ive 1346 Tave- Ruošâst. Lii meid árvuštâllum, ete epidemia ličij álgám jo-uv Kiinast teikkâ Koskâ-Aasiast, kost tot njuámui Ruošâ peht Čapismeerâ rasta Konstantinopolân já Aleksandrian, talle ubâ Aldanuortâs já ive 1347 Euroop haammânkaavpugáid Italiast já Ranskaast. Tobbeen epidemia njuámui čuávuvái iivij ääigi ubâ Euroopân já majemužžân Ruošâ ristâoskolâš ossijd 1350-lovvoost. Tuše muáddi eennâm, nuuvtko Suomâ já Island, šiäštojii epidemiast. Čapis sorme ohtâvuođâst aalmuglappum tovâttij Euroopist stuorrâ ohtsâškodálâš já ekonomâlâš nubástusâid, tastko pálhálij sajattâh puáránij pargovyeimi vänivuođâ tiet. Arkkâdâh


Tiettih-uv tun, ete...
...Eennâmpáálu áimukeerdist 78 % lii typpi já 21 % lii happi? ...Aanaarjäävrist láá 3 318 suollud já Päijännest láá 2 690 suollud? ...Braunwald lii sijdâ Sveeicist, kost muáttá koskâmiärálávt 9 m jyehi täälvi? ...Aila-duo vuoittijn ive 2014 Sámi Grand Prix -kišto lávlumuási lavluin Naharij kandâ? ...Michael Collins jaamij purâstaavdân cuáŋuimáánu 28. peeivi 2021? ...Aanaarjáávrán lii ive 1984 koččâm rakkeet? ...Flavia Pennetta lii vuáittám ohtsis 25 tennisturnaamid karrieeris ääigi? ...ores laahul láálá moonijd 18–27 peivid? ...Marie Curie lii vuáittám Nobel-palhâšume kuohtii? ...Helsigist láá 59 kaavpuguássid? ...Suomâst láá paijeel 100 000 sorvâd? ...Niillas Holmberg vuoitij Ive sämmilâš -palhâšume ive 2016? ...olesstuárusii viäpsákuáđist pyehtih leđe joba 20 000 viäpsád? ...čapis soormán jammii áárvu mield 30–60 % Euroop aalmugist? ...kapybara puáhtá teddiđ joba 79 kg? ...Hermann Hesse jaamij porgemáánu 9. peeivi 1962 85-ihásâžžân vuoiŋâšvardemân? ...täsni šadda ko kaasusovđâ čokkâšuvá jieijâs tiädduvyeimi keežild? ...káránâs lii tovle onnum paa tiettee lodden, jäämmim pyehten já pahakkâs litolâžžân? ...uárree kulovijđodâh lii suullân 2,5 keerdi vijđásub ko ulmust? ...kiemâsämikielâ lii sämikielâ, mii čaaskâi 1700-lovo já 1800-lovo ääigi? ...tááláá ääigi láá kiävtust kuttâ trigonometrisâš funktio? ...Sari Essayah lii oovdiš kištoväzzee, kote šoodâi maailmmiäštárin ive 1993?

Kalender: čohčâmáánu

Šoddâmeh

3. peeivi (1900) – Urho Kekkonen, syemmilâš politikkár já Suomâ täsivääldi 8. president (j. 1986)
4. peeivi (1982) – Hildur Guðnadóttir, islandlâš nuotâsteijee já musikkár
9. peeivi (1986) – Amanda Kernell, ruátálâš-sämmilâš stivrejeijee já kietâčällee
10. peeivi (1954) – Domna Khomjuk, kieldâsämmilâš zooteknikkár, kirječällee já musikkár
15. peeivi (1982) – Sofia Jannok, sämmilâš lávloo, musikkár, čaittâleijee já mediapargee
30. peeivi (1943) – Rauni Magga Lukkari, sämmilâš tivtâsteijee já jurgâleijee

Jämimeh

2. peeivi (1973) – J. R. R. Tolkien, eŋlandlâš kirječällee (š. 1892)
3. peeivi (1991) – Frank Capra, italialâš-ameriklâš stivrejeijee, čällee já pyevtitteijee (š. 1897)
14. peeivi (1982) – Grace Kelly, ovtâstumstaatâlâš čaittâleijee já Monaco prinses (š. 1929)
18. peeivi (2020) – Ruth Bader Ginsburg, ovtâstumstaatâlâš juuriist já Ovtâstum staatâi alemuu rievti tuámmár (š. 1933)
21. peeivi (2006) – Ella Holm Bull, maadâsämmilâš máttáátteijee já kirječällee (š. 1929)
22. peeivi (1952) – K. J. Ståhlberg, syemmilâš vuoigâdvuođâtiettee, politikkár já Suomâ täsivääldi 1. president (š. 1865)