Nuorttâriijkâ
| Nuorttâriijkâ täsiväldi Republik Österreich (saksakielân) |
|
|---|---|
 lippu |
 vaakun |
 Nuorttâriijkâ sajadâh Euroopist |
|
| Staatâhäämi | littotäsiväldi |
| Littopresident | Alexander Van der Bellen |
| Littokansler | Karl Nehammer |
| Uáivikaavpug | Wien |
| Eres kaavpugeh | Graz, Linz, Salzburg, Innsbruck, Klagenfurt am Wörthersee, Villach, Wels, Sankt Pölten, Dornbirn |
| Vijđodâh | 83 882,56[1] km² |
| – sisčääci |
0,84[2] % |
| Ässeeloho (1.1.2023) | 9 104 772[3] |
| Virgáliih kielah | saksakielâ |
| Vaaluut | euro (EUR) |
| Äigi | UTC+1 |
| – kesiäigi | UTC+2 |
| Uánádâs | AT |
| – fiävruin | A |
| – kirdemmašinijn | OE |
| Sundenummeer | +43 |
| Internet TLD | .at |
| Motto | ij lah |
| Aalmuglâšlaavlâ | Land der Berge, Land am Strome |
|
|
|
Nuorttâriijkâ (saksakielân Österreich), virgálávt Nuorttâriijkâ täsiväldi (saksakielân Republik Österreich), lii staatâ Euroopist. Ton uáivikaavpug lii Wien.
Historjá
[mute | mute käldee]Nuorttâriijkâ šoodâi vuossâmuu maailmsuáđi maŋa ive 1919,[4] ko Nuorttâriijkâ-Uŋgar kiäisárkodde juohhui maŋgáid staatáid, já tast šoodâi riehtiopâlávt täsiväldi skammâmáánu 10. peeivi 1920.[5]
Nuorttâriijkâ seervâi Euroop unionân uđđâivemáánu 1. peeivi 1995.
Eennâmtiätu
[mute | mute käldee]Nuorttâriijkâ vijđodâh lii 83 882,56 km²,[1] mast 0,84 %[2] lii čääci. Vijđoduv mield Nuorttâriijkâ lii maailm 114. stuárráámus staatâ.[6] Nuorttâriijkâ lii alppâeennâm já siseennâmriijkâ, ko tot ij lah merâriddoost.
Sajadâh já rääjih
[mute | mute käldee]Nuorttâriijkâ lii staatâ Koskâ-Euroop maadâuásist. Ton ránnjástaatah láá taveviestârist Saksa, tavveen Tšekki, tavenuorttân Slovakia, nuorttân Uŋgar, mäddin Slovenia já Italia sehe viestârist Sveicci já Liechtenstein. Nuorttâriijkâst staatârääjih láá ohtsis 2 524 km.[6] Ton kuhemus rääji lii Saksain; tot lii 801 km kukke.[6] Uánihumos lii 34 km rääji Liechtensteináin.[6] Nuorttâriijkâ lii siseennâmstaatâ ađai tast ij lah ollágin merâriddo.
| Ránnjástaatâ | Rääji kukkodâh | Kárttá |
|---|---|---|
| Saksa | 801 km | 
|
| Tšekki | 402 km | |
| Slovakia | 105 km | |
| Uŋgar | 321 km | |
| Slovenia | 299 km | |
| Italia | 404 km | |
| Sveicci | 158 km | |
| Liechtenstein | 34 km |
Jäävrih já juuvah
[mute | mute käldee]
Koskâ-Euroop kuhemus juuhâ Tonava (2 857 km) kolgá Nuorttâriijkâ čoođâ jođedijnis Čapismeerâ kuávlun.
Bodenjävri lii Nuorttâriijkâ stuárráámus jävri. Ton vijđodâh lii 571 km².
Morfologia
[mute | mute käldee]
Nuorttâriijkâ alemus saje lii Grossglockner čokke (3 798 m).[6] Ton vyeligumos saje vist lii Neusiedlerjäävri riddo (115 m).[6]
Haldâttâh já politiik
[mute | mute käldee].jpg)
Nuorttâriijkâ staatâhäämi lii semipresidentlâš littotäsiväldi. Nuorttâriijkâ staatâhovdâ lii staatâ president. Tááláš president lii Alexander Van der Bellen.
Viehâdâh
[mute | mute käldee]Ässeeloho
[mute | mute käldee]Nuorttâriijkâst ääsih 8 901 064[3] olmožid.
Kielah
[mute | mute käldee]Saksakielâ lii virgálâš kielâ Nuorttâriijkâst. Ko Nuorttâriijkâ lii saksakielâlâš kuávlu, te tast láá uáli čovgâ koskâvuođah Saksain já meiddei Sveiccijn.
Virgáliih ucceeblovokielah láá kroatiakielâ, sloveniakielâ já uŋgarkielâ.
Fáádást eres soojijn
[mute | mute käldee]
Wikimedia Commonsist láá koveh teikkâ eres tiätuvuárháh fáádást Nuorttâriijkâ.
Käldeeh
[mute | mute käldee]- ↑ 1,0 1,1 Vijđodâh - statistik.at Čujottum 16.3.2021 (saksakielân)
- ↑ 2,0 2,1 Sisčääci - stats.oecd.org Čujottum 16.3.2021 (eŋgâlâskielân)
- ↑ 3,0 3,1 Ässeeloho - statistik.at (saksakielân)
- ↑ Treaty of Saint Germain - britannica.com Čujottum 17.3.2021 (eŋgâlâskielân)
- ↑ Timeline: Austria - news.bbc.co.uk Čujottum 17.3.2021 (eŋgâlâskielân)
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 Austria The World Factbook. Čujottum 15.12.2024. (eŋgâlâskielân)