Tanska
| Tanska kunâgâskodde Kongeriget Danmark (tanskakielân) |
|
|---|---|
 lippu |
 vaakun |
 Tanska sajadâh Euroopist |
|
| Staatâhäämi | vuáđulavâlâš monarkia |
| Kunâgâs | Frederik X |
| Uáiviminister | Mette Frederiksen |
| Uáivikaavpug | Kööbenhaammân |
| Virgáliih kielah | tanskakielâ |
| Vaaluut | Tanska ruvnâ (DKK) |
| Äigi | UTC+1 |
| – kesiäigi | UTC+2 |
| Uánádâs | DK |
| – fiävruin | DK |
| – kirdemmašinijn | OY |
| Sundenummeer | +45 |
| Internet TLD | .dk |
| Motto | Guds hjælp, folkets kærlighed, Danmarks styrke |
| Aalmuglâšlaavlâ | Der er et yndigt land |
|
|
|
Tanska ađai Tanska kunâgâskodde (tanskakielân Kongeriget Danmark) lii staatâ Euroopist. Tanska lii parlamentaarlâš demokratia já vuáđulavâlâš monarkia. Ton uáivikaavpug lii Kööbenhaammân.
Historjá
[mute | mute käldee]Juovlâmáánu 7. peeivi 2023 Tanska parlament tuhhiittij laavâ, mii kiäldá oskoldâhlij tevstâi puáldim kirjen. Keevâtlávt taat meerhâš Kooraan puáldim kieldim. Laavâ ulmen lii lopâttiđ oskoldâhlij vuovij "pilkkedem". Laahâ finnij 94 jiennâd peeleest já 77 jiennâd vuástá. Käävcis aalmugovdâsteijein iä jienâstâm. Virgálávt laahâ kiäldá tagarij tevstâi heiviimettumes kieđâvuššâm almolávt, moid oskoldâhlijn juávhuin lii perustume. Lahâiävtuttâs finnij kriitiik eereeb iärrás parlament uálgispele suájáást. Parlamentarikkáreh kyedittii tom, et Tanska ij kolgâččii mutteđ lahâasâttâsâid tondiet, et olgoeennâmliih aalmugeh luávkkášuveh mastnii, mii tábáhtuvá Tanskaast.[1]
Eennâmtiätu
[mute | mute käldee]Tanska šadda Jylland njargâenâmist já čuođijn suolluin.
Sajadâh já rääjih
[mute | mute käldee]Tanska ránnjástaatah láá Saksa máddáábeln sehe Ruotâ já Taažâ taavaabeln. Ton lasseen Kanadast já Tanskaast lii ohtâsâš rääji.[2]
Morfologia
[mute | mute käldee]Tanska alemus saje lii suullân 170 meetterid merâase paajaabeln.
Viehâdâh
[mute | mute käldee]Kielah
[mute | mute käldee]Tanska virgálâš kielâ lii tanskakielâ. Saksakielâst lii ucceeblovokielâ sajattâh Maadâ-Jyllandist.[3] Färkielâ lii virgálâš kielâ Färsuolluin[4] já kalaallisutkielâ (ruánááeennâmkielâ) lii virgálâš kielâ Ruánááenâmist.[5]
Fáádást eres soojijn
[mute | mute käldee]
Wikimedia Commonsist láá koveh teikkâ eres tiätuvuárháh fáádást Tanska.
Käldeeh
[mute | mute käldee]- ↑ Olthuis, Marja-Liisa: Tanska parlament meridij Kooraan puáldim kieldimist anarasaavis.fi. 8.12.2023. Čujottum 8.12.2023.
- ↑ Hakala, Pekka: Tanska ja Kanada sopivat kiistansa pienestä arktisesta saaresta – maat kävivät liki 40 vuotta ”sotaa” aseinaan viski ja akvaviitti Helsingin Sanomat. 15.6.2022. Čujottum 24.9.2023. (suomâkielân)
- ↑ Language — Nordic cooperation web.archive.org. 5.7.2017. Čujottum 11.12.2023.
- ↑ Language visitfaroeislands.com. Čujottum 11.12.2023. (eŋgâlâskielân)
- ↑ Greenland. The World Factbook, 6.12.2023. Central Intelligence Agency. Artikkâl nettiversio. en