1954
Olgoldâshäämi
1954 (MCMLIV) lâi normaalihe, mon älgim- já nuuhâmpeivin lâi gregoriaanlâš kalender mield vástuppeivi. Tot lâi 1950-lovo viiđâd ihe.
Tábáhtusah
[mute | mute käldee]Nobel-palhâšumeh
[mute | mute käldee]- Fyysiik – Max Born já Walther Bothe[1]
- Kemia – Linus Pauling[2]
- Kirjálâšvuotâ – Ernest Hemingway[3]
- Ráávhu – Ovtâstum aalmugij patâreijeiornijdume (UNHCR)[4]
- Talhâstieđâ – John Enders, Thomas Weller já Frederick Robbins[5]
Šoddâmeh
[mute | mute käldee]- uđđâivemáánu 6. peeivi – Timo Grönlund, syemmilâš miälloo já olympialij valastâllee (j. 2022)[6]
- uđđâivemáánu 21. peeivi – Idrissa Ouédraogo, burkinafasolâš elleekoverähtee já -stivrejeijee (j. 2018)
- kuovâmáánu 13. peeivi – Sinikka Tirkkonen, syemmilâš máttáátteijee, tihtâčällee já kirječällee (j. 2021)
- njuhčâmáánu 24. peeivi – Rafael Orozco Maestre, kolumbialâš lávloo (j. 1992)[7]
- vyesimáánu 9. peeivi – Mallika Sarabhai, indialâš klassiklâš tánssájeijee, čaittâleijee já aktivist
- vyesimáánu 22. peeivi – Shuji Nakamura, ive 2014 Nobel-fyysiikpalhâšume finnim jaapaanlâš insner já utkee[8]
- kesimáánu 14. peeivi – Gianna Nannini, italialâš lávloo-laavlârähtee
- kesimáánu 30. peeivi – Serž Sargsjan, armenialâš politikkár já Armenia täsivääldi 3. president iivij 2008–2018
- syeinimáánu 31. peeivi – Nils Johan Heatta, NRK Sámi Radio hovdâ
- porgemáánu 12. peeivi – François Hollande, ranskalâš politikkár já Ranska täsivääldi 24. president iivij 2012–2017
- porgemáánu 31. peeivi – Robert Kotšarjan, armenialâš politikkár já Armenia täsivääldi 2. president iivij 1998–2008
- čohčâmáánu 10. peeivi – Domna Khomjuk, kieldâsämmilâš zooteknikkár, kirječällee já musikkár
- čohčâmáánu 20. peeivi – Harriet Nordlund, juulevsämmilâš čaittâleijee, kietâčällee já kirječällee (j. 2023)[9][10]
Jämimeh
[mute | mute käldee]- njuhčâmáánu 7. peeivi – Otto Diels, ive 1950 Nobel-kemiapalhâšume finnim saksalâš kemist (š. 1876)[11]
- kesimáánu 17. peeivi – Bertel Liljeqvist, syemmilâš arkkiteht (š. 1885)[12]
- syeinimáánu 13. peeivi – Frida Kahlo, meksikolâš taaiđâmáálájeijee (š. 1907)[13]
Kalender
[mute | mute käldee]Fáádást eres soojijn
[mute | mute käldee]- Wikimedia Commonsist láá koveh teikkâ eres tiätuvuárháh fáádást 1954.
Käldeeh
[mute | mute käldee]
- ↑ 1,0 1,1 The Nobel Prize in Physics 1954. The Nobel Prize. Čujottum 19.3.2021 (eŋgâlâskielân)
- ↑ 2,0 2,1 The Nobel Prize in Chemistry 1954. The Nobel Prize. Čujottum 19.3.2021 (eŋgâlâskielân)
- ↑ 3,0 3,1 The Nobel Prize in Literature 1954. The Nobel Prize. Čujottum 19.3.2021 (eŋgâlâskielân)
- ↑ 4,0 4,1 The Nobel Peace Prize 1954. The Nobel Prize. Čujottum 19.3.2021 (eŋgâlâskielân)
- ↑ 5,0 5,1 The Nobel Prize in Physiology or Medicine 1954. The Nobel Prize. Čujottum 19.3.2021 (eŋgâlâskielân)
- ↑ Kivioja, Olli: Liikenneonnettomuudessa Pälkäneellä kuollut oli Suomea neljissä olympialaisissa edustanut meloja Timo Grönlund Helsingin Sanomat. 31.12.2022. Čujottum 1.1.2023. (suomâkielân)
- ↑ Rafael Orozco | Biografia ElVallenato.com. Čujottum 31.10.2022. (espanjakielân)
- ↑ Shuji Nakamura nobelprize.org. Čujottum 14.11.2022. (eŋgâlâskielân)
- ↑ Partapuoli, Ann Catrin Stenberg: Teaterpionjären Harriet Nordlund är död SVT Nyheter. 20.4.2023. Čujottum 29.4.2023. (ruotâkielân)
- ↑ Gerd Nordlund (68 år) Ekerö Ratsit. Čujottum 29.4.2023. (ruotâkielân)
- ↑ Otto Diels nobelprize.org. Čujottum 14.11.2022. (eŋgâlâskielân)
- ↑ Bertel Liljeqvist Arkkitehtuurmuseo. Čujottum 16.6.2022. (suomâkielân)
- ↑ Frida Kahlo www.britannica.com. 28.5.2024. Čujottum 24.6.2024. (eŋgâlâskielân)