1959
1959 (MCMLIX) lâi normaalihe, mon älgim- já nuuhâmpeivin lâi gregoriaanlâš kalender mield tuorâstâh. Tot lâi 1950-lovo majemuš ihe.
Tábáhtusah
[mute | mute käldee]Uđđâivemáánu
[mute | mute käldee]- uđđâivemáánu 3. peeivi – Alaskast šoodâi Ovtâstum staatâi 49. uásistaatâ.
- uđđâivemáánu 29. peeivi – Vuossâmuš Melodifestivalen uárnejui Tukholmast. Melodifestivalen vyeittee Siw Malmkvist ovdâstij Ruotâ Euroviisuin siämmáá ive Cannesist, Ranskaast.
Njuhčâmáánu
[mute | mute käldee]- njuhčâmáánu 11. peeivi – 4. Euroviisuh uárnejuvvojii Cannesist, Ranskaast, tastko Ranska ovdâsteijee André Claveau lâi vuáittám ive 1958 Euroviisuh-lávlumkišto pitáinis Dors, mon amour.
Porgemáánu
[mute | mute käldee]- porgemáánu 21. peeivi – Havaijist šoodâi Ovtâstum staatâi 50. uásistaatâ.
Nobel-palhâšumeh
[mute | mute käldee]
- Fyysiik – Emilio Segrè já Owen Chamberlain[1]
- Kemia – Jaroslav Heyrovský[2]
- Kirjálâšvuotâ – Salvatore Quasimodo[3]
- Ráávhu – Philip Noel-Baker[4]
- Talhâstieđâ – Severo Ochoa já Arthur Kornberg[5]
Šoddâmeh
[mute | mute käldee]- uđđâivemáánu 9. peeivi – Rigoberta Menchú Tum, ive 1992 Nobel-ráávhupalhâšume finnim kʼicheʼlâš kirječällee já olmoošvuoigâdvuotâpiälušteijee[6]
- njuhčâmáánu 9. peeivi – Takaaki Kajita, ive 2015 Nobel-fyysiikpalhâšume finnim jaapaanlâš fysikkár[7]
- njuhčâmáánu 15. peeivi – Mattis Hætta, tavesämmilâš jyeigee já čaittâleijee (j. 2022)[8]
- syeinimáánu 5. peeivi – Manana Šalikašvili, georgialâš kirječällee
- syeinimáánu 27. peeivi – Carlos Vila Nova, sãotomépríncipelâš politikkár já São Tomé já Príncipe 5. president
- čohčâmáánu 22. peeivi – Saul Perlmutter, ive 2011 Nobel-fyysiikpalhâšume finnim ovtâstumstaatâlâš astrofysikkár
- juovlâmáánu 21. peeivi – Florence Griffith Joyner, ovtâstumstaatâlâš almosvalastâllee (j. 1998)
Jämimeh
[mute | mute käldee]- uđđâivemáánu 3. peeivi – Edwin Muir, skotlandlâš tihtâčällee, kirječällee já jurgâleijee (š. 1887)
- kuovâmáánu 15. peeivi – Owen Willans Richardson, ive 1928 Nobel-fyysiikpalhâšume finnim brittilâš fysikkár (š. 1879)[9]
- njuhčâmáánu 26. peeivi – Raymond Chandler, irlandlâš-ovtâstumstaatâlâš rikoskirječällee (š. 1888)
- cuáŋuimáánu 9. peeivi – Frank Lloyd Wright, ovtâstumstaatâlâš arkkiteht (š. 1867)
- kesimáánu 9. peeivi – Adolf Windaus, ive 1928 Nobel-kemiapalhâšume finnim saksalâš kemist (š. 1876)[10]
- syeinimáánu 17. peeivi – Billie Holiday, ovtâstumstaatâlâš lávloo (š. 1915)[11]
- skammâmáánu 15. peeivi – Charles Thomson Rees Wilson, ive 1927 Nobel-fyysiikpalhâšume finnim skotlandlâš meteorolog já fysikkár (š. 1869)[12]
Kalender
[mute | mute käldee]Fáádást eres soojijn
[mute | mute käldee]
Wikimedia Commonsist láá koveh teikkâ eres tiätuvuárháh fáádást 1959.
Käldeeh
[mute | mute käldee]
- ↑ a â The Nobel Prize in Physics 1959. The Nobel Prize. Čujottum 19.3.2021 (eŋgâlâskielân)
- ↑ a â The Nobel Prize in Chemistry 1959. The Nobel Prize. Čujottum 19.3.2021 (eŋgâlâskielân)
- ↑ a â The Nobel Prize in Literature 1959. The Nobel Prize. Čujottum 19.3.2021 (eŋgâlâskielân)
- ↑ a â The Nobel Peace Prize 1959. The Nobel Prize. Čujottum 19.3.2021 (eŋgâlâskielân)
- ↑ a â The Nobel Prize in Physiology or Medicine 1959. The Nobel Prize. Čujottum 19.3.2021 (eŋgâlâskielân)
- ↑ Rigoberta Menchú Tum nobelprize.org. Čujottum 23.10.2024. (eŋgâlâskielân)
- ↑ Takaaki Kajita nobelprize.org. Čujottum 2.5.2025. (eŋgâlâskielân)
- ↑ Jernsletten, Kristin: Mattis Hætta snl.no. 11.11.2022. Čujottum 13.11.2022. (tárukielân)
- ↑ Owen Willans Richardson nobelprize.org. Čujottum 1.5.2025. (eŋgâlâskielân)
- ↑ Adolf Windaus nobelprize.org. Čujottum 27.10.2022. (eŋgâlâskielân)
- ↑ Billie Holiday www.britannica.com. 30.5.2024. Čujottum 24.6.2024. (eŋgâlâskielân)
- ↑ C.T.R. Wilson nobelprize.org. Čujottum 1.5.2025. (eŋgâlâskielân)