2021
Siirry navigaatioon
Siirry hakuun
2021 (MMXXI) lii normaalihe, mon älgim- já nuuhâmpeivin lii gregoriaanlâš kalender mield vástuppeivi. Tot lii 2020-lovo nubbe ihe.
Tábáhtusah[Mute | Mute käldee]
Uđđâivemáánu[Mute | Mute käldee]
- uđđâivemáánu 1. peeivi – Heinävesi kieldâ sirdâšui Maadâ-Savo eennâmkoddeest Tave-Kärjil eennâmkoodán, Iitti kieldâ sirdâšui Kymileevi eennâmkoddeest Päijät-Häme eennâmkoodán, Isokyrö kieldâ sirdâšui Tavepoođâeennâm eennâmkoddeest Maadâ-Tavepoođâeennâm eennâmkoodán, Joroisij kieldâ sirdâšui Maadâ-Savo eennâmkoddeest Tave-Savo eennâmkoodán já Kuhmoisij kieldâ sirdâšui Koskâ-Suomâ eennâmkoddeest Pirkanmaa eennâmkoodán.
- uđđâivemáánu 20. peeivi – Joe Biden algâttij Ovtâstum staatâi president virgeest.
- uđđâivemáánu 26. peeivi – Eestieennâm 19. uáiviministerin väljejui Eestieennâm reformpiäláduv saavâjođetteijee Kaja Kallas.
Kuovâmáánu[Mute | Mute käldee]
- kuovâmáánu 5. peeivi – Marisha Rasi-Koskinen vuoitij Runeberg-palhâšume kirjestis Rec.[1]
- kuovâmáánu 13. peeivi – Mario Draghi algâttij Italia uáiviminister virgeest.
- kuovâmáánu 15. peeivi – Nigerialâš Ngozi Okonjo-Iweala väljejui Maailm kävppiservi WTO saavâjođetteijen.
Njuhčâmáánu[Mute | Mute käldee]
- njuhčâmáánu 19. peeivi – Samia Suluhu Hassan algâttij Tansania president virgeest.
Cuáŋuimáánu[Mute | Mute käldee]
- cuáŋuimáánu 3. peeivi – Marja Mortensson vuoitij Áillohaš-muusikpalhâšume.[2]
- cuáŋuimáánu 4. peeivi – Vjosa Osmani väljejui Kosovo presidentin.
Vyesimáánu[Mute | Mute käldee]
- vyesimáánu 18.–22. peivij – Euroviisuh uárnejuvvojii Rotterdamist. Kišto vuoitij Italia ovdâsteijee Måneskin pittáin Zitti e buoni.
Syeinimáánu[Mute | Mute käldee]
- syeinimáánu 23. peeivi – Tokio olympialiih algii.
Porgemáánu[Mute | Mute käldee]
- porgemáánu 5. peeivi – Arja Koriseva finnij Časkoslaavlâ-Finlandia -palhâšume.
- porgemáánu 8. peeivi – Tokio olympialiih nuhhii.
- porgemáánu 13. peeivi – Ucjuv kieldâ já Sämitige almostittii Kaavpugfiäráán-moobiilspeelâ kuulmâ sämikielân.
- porgemáánu 13.–17. peivij – 16. Wikimania uárnejui.
- porgemáánu 14. peeivi – Riikka Purra väljejui Vuáđusyemmilij saavâjođetteijen.
- porgemáánu 24. peeivi – Tokio paraolympialiih algii.
Čohčâmáánu[Mute | Mute käldee]
- čohčâmáánu 26. peeivi – Sveeicist uárnejui aalmugjienâstem näimilittolaavâ nubásmitmist. Iänádâh sveiccilijn tuhhiittij laavâ nubásmittem täsiárvusubbon.
Roovvâdmáánu[Mute | Mute käldee]
- roovvâdmáánu 4. peeivi – David Julius já Ardem Patapoutian vuoittijn Nobel-fysiologia- teikkâ talhâstieđâpalhâšume.[3][4]
- roovvâdmáánu 4. peeivi – Fumio Kishida algâttij Jaapaan uáiviminister virgeest.
- roovvâdmáánu 5. peeivi – Syukuro Manabe, Klaus Hasselmann já Giorgio Parisi vuoittii Nobel-fyysiikpalhâšume.[5][6]
- roovvâdmáánu 6. peeivi – Benjamin List já David W.C. MacMillan vuoittijn Nobel-kemiapalhâšume.[7][8]
- roovvâdmáánu 7. peeivi – Abdulrazak Gurnah vuoitij Nobel-kirjálâšvuođâpalhâšume.[9][10]
- roovvâdmáánu 8. peeivi – Maria Ressa já Dmitry Muratov vuoittijn Nobel-ráávhupalhâšume.[11][12]
Juovlâmáánu[Mute | Mute käldee]
- juovlâmáánu 4. peeivi – Tievâslâš peeivisiävŋánem Antarktisist.
Nobel-palhâšumeh[Mute | Mute käldee]
- Fyysiik – Syukuro Manabe, Klaus Hasselmann já Giorgio Parisi[5][6]
- Kemia – Benjamin List já David W.C. MacMillan[8]
- Kirjálâšvuotâ – Abdulrazak Gurnah[10]
- Ráávhu – Maria Ressa já Dmitry Muratov [12]
- Talhâstieđâ – David Julius já Ardem Patapoutian[4]
Šoddâmeh[Mute | Mute käldee]
Jämimeh[Mute | Mute käldee]
- uđđâivemáánu 4. peeivi – Martinus J. G. Veltman, ive 1999 Nobel-fyysiikpalhâšume finnim hollandlâš fysikkár (š. 1931)
- uđđâivemáánu 5. peeivi – Osian Ellis, waleslâš harppučuojâtteijee, nuotâsteijee já máttáátteijee (š. 1928)
- uđđâivemáánu 7. peeivi – Michael Apted, brittilâš elleekovestivrejeijee (š. 1941)
- uđđâivemáánu 13. peeivi – Sinikka Nopola, syemmilâš kirječällee já toimâtteijee (š. 1953)[13]
- uđđâivemáánu 16. peeivi – Pave Maijanen, syemmilâš musikkár (š. 1950)[14]
- uđđâivemáánu 22. peeivi – Hank Aaron, ovtâstumstaatâlâš pesipálustâllee (š. 1934)
- uđđâivemáánu 26. peeivi – Berit Oskal Eira, sämmilâš puásuituállee já politikkár (š. 1951)[15]
- kuovâmáánu 1. peeivi – Dustin Diamond, ovtâstumstaatâlâš čaittâleijee já komikkár (š. 1977)[16]
- cuáŋuimáánu 28. peeivi – Michael Collins, ovtâstumstaatâlâš astronaut (š. 1930)
- vyesimáánu 16. peeivi – Raili Pietilä, syemmilâš arkkiteht (š. 1926)
- porgemáánu 8. peeivi – Jaan Kaplinski, eestilâš tihtâčällee, filosof já jurgâleijee (š. 1941)[17]
- čohčâmáánu 14. peeivi – Antonio Martínez Sarrión, espanjalâš tihtâčällee já jurgâleijee (š. 1939)
- čohčâmáánu 17. peeivi – Abdelaziz Bouteflika, algerialâš politikkár já Algeria president iivij 1999–2019 (š. 1937)
- roovvâdmáánu 1. peeivi – Anni Sarre, anarâš kirječällee, tivtâsteijee já máálájeijee (š. 1936)
Käldeeh[Mute | Mute käldee]
 |
Wikimedia Commonsist láá koveh teikkâ eres tiätuvuárháh fáádást 2021. |
- ↑ Gustafsson, Miia. Kirjailija Marisha Rasi-Koskisen poikkeuksellinen teos voitti Runeberg-palkinnon. Yle. 5.2.2021. Čujottum 9.2.2021 (suomâkielân)
- ↑ Utsi, Johan Ante. Marja Mortensson fikk årets Áillohaš-pris. NRK Sápmi. 3.4.2021. Čujottum 4.4.2021 (tárukielân)
- ↑ Sample, Ian. Nobel prize in medicine awarded to US duo for work on sense of touch. The Guardian. 4.10.2021. Čujottum 4.10.2021 (eŋgâlâskielân)
- ↑ 4,0 4,1 The Nobel Prize in Physiology or Medicine 2021. The Nobel Prize. Čujottum 4.10.2021 (eŋgâlâskielân)
- ↑ 5,0 5,1 Sample, Ian. Trio of scientists win Nobel prize for physics for climate work. The Guardian. 5.10.2021. Čujottum 5.10.2021 (eŋgâlâskielân)
- ↑ 6,0 6,1 The Nobel Prize in Physics 2021. The Nobel Prize. Čujottum 5.10.2021 (eŋgâlâskielân)
- ↑ Devlin, Hannah. Pair win Nobel prize in chemistry for work on organic catalysts. The Guardian. 6.10.2021. Čujottum 6.10.2021 (eŋgâlâskielân)
- ↑ 8,0 8,1 The Nobel Prize in Chemistry 2021. The Nobel Prize. Čujottum 5.10.2021 (eŋgâlâskielân)
- ↑ Flood, Alison. Abdulrazak Gurnah wins the 2021 Nobel prize in literature. The Guardian. 7.10.2021. Čujottum 7.10.2021 (eŋgâlâskielân)
- ↑ 10,0 10,1 The Nobel Prize in Literature 2021. The Nobel Prize. Čujottum 7.10.2021 (eŋgâlâskielân)
- ↑ Henley, Jon, Sauer, Pjotr já Ratcliffe, Rebecca. Journalists Maria Ressa and Dmitry Muratov win Nobel peace prize. The Guardian. 8.10.2021. Čujottum 8.10.2021 (eŋgâlâskielân)
- ↑ 12,0 12,1 The Nobel Peace Prize 2021. The Nobel Prize. Čujottum 8.10.2021 (eŋgâlâskielân)
- ↑ Määttänen, Juuso. Kirjailija Sinikka Nopola on kuollut. Helsingin Sanomat. 14.1.2021 Čujottum 14.1.2021 (suomâkielân)
- ↑ Niemi, Onni. Muusikko Pave Maijanen on kuollut. Helsingin Sanomat. 16.1.2021. Čujottum 17.1.2021 (suomâkielân)
- ↑ Berit Oskal Eira lea jápmán. NRK Sápmi. 29.1.2021. Čujottum 1.2.2021 (orjâlâškielân)
- ↑ Pudas, Mari. Näyttelijä Dustin Diamond, 44, on kuollut - päivitys Facebookissa antoi vielä toivoa. Iltalehti. 1.2.2021. Čujottum 1.2.2021 (suomâkielân)
- ↑ Ahola, Suvi. Virolainen kirjailija Jaan Kaplinski on kuollut. Helsingin Sanomat. 9.8.2021 Čujottum 17.8.2021 (suomâkielân)