Jyelgipáálu nisonij maailmmiäštárkištoh 2023 uárnejuvvojii Australiast já Aotearoast ađai Uđđâ-Seelandist 20.7.–20.8.2023. Taat lâi oovcád tohe, ko jyelgipáálu nisonij MM-kištoh uárnejuvvojii. MM-kištoh uárnejuvvojeh jyehi niäljád ive. Kištoi fiinaal spellui Sydneyst, Australiast, porgemáánu 20. peeivi. Finalist Espanja vuoitij Eŋland 1–0.[1][2] Kištoid puovtij čuávvuđ Ylest teikkâ Yle Areenast.[3]
Kištoin lijjii fáárust juávhuh 32 enâmist. Tave-enâmijn lijjii fáárust Ruotâ, Taažâ já Tanska. Suomâ juávkku lâi fáárust rätkimpaajeest, mutâ tot poođij kuálmádin jieijâs uásáduvâst Ruotâ já Irland maŋa. Tienuuvt Suomâ ij peessâm MM-kištoid.[3]
Kuovâmáánu 19. peeivi 2019 FIFA almottij, et maailmmiäštárkištoi valjimproosees lii álgám.[4] Aalgâst oovce enâmid lijjii perustum kištoi orniimist, mut loppâloopâst tuše nelji eennâm vuolgâttii ucâmuš: Kolumbia, Jaapaan, Brasilia já Australia/Uđđâ-Seeland (ohtsâšucâmuš).[5] Sehe Brasilia já Jaapaan kessii maasâd jieijâs ucâmuš maŋeláá ovdil lopâlii jienâstem.
Lopâlâš jienâstem uárnejui kesimáánu 25. peeivi 2020. Australia já Uđđâ-Seeland vuoittii Kolumbia jienâiguin 22–13.[6] Taat lâi vuossâmuš tohe, ko jyelgipáálu nisonij maailmmiäštárkištoh uárnejuvvojii eenâb ko oovtâ enâmist.
Uuccâmproosees ääigi Australia já Uđđâ-Seeland almottii ohtsis 12 spellâmsaijeed, main 7 láá Australiast já 5 Uđđâ-Seelandist.[7] Njuhčâmáánu 31. peeivi 2021 FIFA almottij lopâlijd iššeedkaavpug- já spellâmsajevaljiimijd: Australiast kištoh spiällojii kuuđâ stadionist já Uđđâ-Seelandist neelji stadionist.[8]
Syemmilâš ovdâstem kištoin[mute | mute käldee]
Veikkâ Suomâ juávkku ij lamaš fáárust, te kištoin lâi liijká syemmilâš ovdâstem. Kištoin lijjii 33 tuámárid, já syemmilâš Lina Lehtovaara lâi ohtâ sist. Sun peesâi paargon jo nube kištopeeivi, ko sun lâi tuámárin Nigeria-Kanada speelâst. Speelâst lijjii korrâ tileh, já Lehtovaara kaartâi adeliđ speelâ ääigi kyehti fiskis koortâ já oovtâ ruopsis koortâ. Speelâ loppâpuáđus lâi 0–0.[3]
Kištoi algâuási: uásáduvah[mute | mute käldee]
Kištoid uásálistee 32 enâmeh juáhhojii käävci uásádâhân roovvâdmáánu 22. peevi 2022. Jyehi uásáduvâst láá nelji juávhu.[9]
Tuorâstuv syeinimáánu 20. peeivi spiällojii kištoi vuossâmuuh speelah. Vuossâmužžân spellii uárnejeijee-enâmeh: Uđđâ-Seeland vuástá Taažâ já Australia vuástá Irland. Uđđâ-Seeland olâttij, ko tot vuoitij Taažâ. Taat lâi vuossâmuš tohe, ko Uđđâ-Seeland lii vuáittám speelâ MM-kištoin, veikkâ ovdil 2023 tot lâi-uv lamaš fáárust kištoin vittii. Ovdil tot lâi táppám 12 spellâd já spellâm täsispeelâ kulmii.[10] Nubbe uárnejeijee-eennâm, Australia, vuoitij meiddei vuossâmuu speelâs Irland vuástá.[3]
Saje
|
Juávkku
|
Č
|
S
|
V
|
Tä
|
Tá
|
TM
|
LM
|
MI
|
1. |
Sveicci
|
5 |
3 |
1 |
2 |
0 |
2 |
0 |
+2
|
2. |
Taažâ
|
4 |
3 |
1 |
1 |
1 |
6 |
1 |
+5
|
3. |
Uđđâ-Seeland
|
4 |
3 |
1 |
1 |
1 |
1 |
1 |
0
|
4. |
Filippiineh
|
3 |
3 |
1 |
0 |
2 |
1 |
8 |
-7
|
Saje
|
Juávkku
|
Č
|
S
|
V
|
Tä
|
Tá
|
TM
|
LM
|
MI
|
1. |
Australia
|
6 |
3 |
2 |
0 |
1 |
7 |
3 |
+4
|
2. |
Nigeria
|
5 |
3 |
1 |
2 |
0 |
3 |
2 |
+1
|
3. |
Kanada
|
4 |
3 |
1 |
1 |
1 |
2 |
5 |
-3
|
4. |
Irland
|
1 |
3 |
0 |
1 |
2 |
1 |
3 |
-2
|
Saje
|
Juávkku
|
Č
|
S
|
V
|
Tä
|
Tá
|
TM
|
LM
|
MI
|
1. |
Jaapaan
|
9 |
3 |
3 |
0 |
0 |
11 |
0 |
+11
|
2. |
Espanja
|
6 |
3 |
2 |
0 |
1 |
8 |
4 |
+4
|
3. |
Sambia
|
3 |
3 |
1 |
0 |
2 |
3 |
11 |
-8
|
4. |
Costa Rica
|
0 |
3 |
0 |
0 |
3 |
1 |
8 |
-7
|
Saje
|
Juávkku
|
Č
|
S
|
V
|
Tä
|
Tá
|
TM
|
LM
|
MI
|
1. |
Eŋland
|
9 |
3 |
3 |
0 |
0 |
8 |
1 |
+7
|
2. |
Tanska
|
6 |
3 |
2 |
0 |
1 |
3 |
1 |
+2
|
3. |
Kiina
|
3 |
3 |
1 |
0 |
2 |
2 |
7 |
-5
|
4. |
Haiti
|
0 |
3 |
0 |
0 |
3 |
0 |
4 |
-4
|
Saje
|
Juávkku
|
Č
|
S
|
V
|
Tä
|
Tá
|
TM
|
LM
|
MI
|
1. |
Vuáládâhenâmeh
|
7 |
3 |
2 |
1 |
0 |
9 |
1 |
+8
|
2. |
Ovtâstum staatah
|
5 |
3 |
1 |
2 |
0 |
4 |
1 |
+3
|
3. |
Portugal
|
4 |
3 |
1 |
1 |
1 |
2 |
1 |
+1
|
4. |
Vietnam
|
0 |
3 |
0 |
0 |
3 |
0 |
12 |
-12
|
Saje
|
Juávkku
|
Č
|
S
|
V
|
Tä
|
Tá
|
TM
|
LM
|
MI
|
1. |
Ranska
|
7 |
3 |
2 |
1 |
0 |
8 |
4 |
+4
|
2. |
Jamaika
|
5 |
3 |
1 |
2 |
0 |
1 |
0 |
+1
|
3. |
Brasilia
|
4 |
3 |
1 |
1 |
1 |
5 |
2 |
+3
|
4. |
Panama
|
0 |
3 |
0 |
0 |
3 |
3 |
11 |
-8
|
Saje
|
Juávkku
|
Č
|
S
|
V
|
Tä
|
Tá
|
TM
|
LM
|
MI
|
1. |
Ruotâ
|
9 |
3 |
3 |
0 |
0 |
9 |
1 |
+8
|
2. |
Maadâ-Afrik
|
4 |
3 |
1 |
1 |
1 |
6 |
6 |
0
|
3. |
Italia
|
3 |
3 |
1 |
0 |
2 |
3 |
8 |
-5
|
4. |
Argentiina
|
1 |
3 |
0 |
1 |
2 |
2 |
5 |
-3
|
Saje
|
Juávkku
|
Č
|
S
|
V
|
Tä
|
Tá
|
TM
|
LM
|
MI
|
1. |
Kolumbia
|
6 |
3 |
2 |
0 |
1 |
4 |
2 |
+2
|
2. |
Marokko
|
6 |
3 |
2 |
0 |
1 |
2 |
6 |
-4
|
3. |
Saksa
|
4 |
3 |
1 |
1 |
1 |
8 |
3 |
+5
|
4. |
Maadâ-Korea
|
1 |
3 |
0 |
1 |
2 |
1 |
4 |
-3
|
Kištoi loppâuási: kočâttemspeelah[mute | mute käldee]
Kočâttemspelláid pessii 16 juávkkud ađai kyehti pyeremuu juávhu jyehi uásáduvâst.