Jyelgipáálu nisonij maailmmiäštárkištoh 2023

Wikipedia:st

Jyelgipáálu nisonij maailmmiäštárkištoh 2023 uárnejuvvojii Australiast já Aotearoast ađai Uđđâ-Seelandist 20.7.–20.8.2023. Taat lâi oovcád tohe, ko jyelgipáálu nisonij MM-kištoh uárnejuvvojii. MM-kištoh uárnejuvvojeh jyehi niäljád ive. Kištoi fiinaal spellui Sydneyst, Australiast, porgemáánu 20. peeivi. Finalist Espanja vuoitij Eŋland 1–0.[1][2] Kištoid puovtij čuávvuđ Ylest teikkâ Yle Areenast.[3]

Kištoin lijjii fáárust juávhuh 32 enâmist. Tave-enâmijn lijjii fáárust Ruotâ, Taažâ já Tanska. Suomâ juávkku lâi fáárust rätkimpaajeest, mutâ tot poođij kuálmádin jieijâs uásáduvâst Ruotâ já Irland maŋa. Tienuuvt Suomâ ij peessâm MM-kištoid.[3]

Valjimproosees[mute | mute käldee]

Kuovâmáánu 19. peeivi 2019 FIFA almottij, et maailmmiäštárkištoi valjimproosees lii álgám.[4] Aalgâst oovce enâmid lijjii perustum kištoi orniimist, mut loppâloopâst tuše nelji eennâm vuolgâttii ucâmuš: Kolumbia, Jaapaan, Brasilia já Australia/Uđđâ-Seeland (ohtsâšucâmuš).[5] Sehe Brasilia já Jaapaan kessii maasâd jieijâs ucâmuš maŋeláá ovdil lopâlii jienâstem.

Lopâlâš jienâstem uárnejui kesimáánu 25. peeivi 2020. Australia já Uđđâ-Seeland vuoittii Kolumbia jienâiguin 22–13.[6] Taat lâi vuossâmuš tohe, ko jyelgipáálu nisonij maailmmiäštárkištoh uárnejuvvojii eenâb ko oovtâ enâmist.

Jienâstempuátuseh
Eennâm Jienah
 Australia
 Uđđâ-Seeland
22
 Kolumbia 13
Hilgum jienah 2
Ohtsis 35

Spellâmsajeh[mute | mute käldee]

Uuccâmproosees ääigi Australia já Uđđâ-Seeland almottii ohtsis 12 spellâmsaijeed, main 7 láá Australiast já 5 Uđđâ-Seelandist.[7] Njuhčâmáánu 31. peeivi 2021 FIFA almottij lopâlijd iššeedkaavpug- já spellâmsajevaljiimijd: Australiast kištoh spiällojii kuuđâ stadionist já Uđđâ-Seelandist neelji stadionist.[8]

 Australia  Uđđâ-Seeland
Sydney Brisbane Auckland Wellington
Stadium Australia Sydney Football Stadium Brisbane Football Stadium Eden Park Wellington Regional Stadium
Kapasiteet: 75 784 Kapasiteet: 40 583 Kapasiteet: 49 561 Kapasiteet: 43 217 Kapasiteet: 33 132
Melbourne Perth Adelaide Dunedin Hamilton
Melbourne Rectangular Stadium Perth Rectangular Stadium Hindmarsh Stadium Forsyth Barr Stadium Waikato Stadium
Kapasiteet: 27 706 Kapasiteet: 18 727 Kapasiteet: 13 557 Kapasiteet: 25 947 Kapasiteet: 18 009

Syemmilâš ovdâstem kištoin[mute | mute käldee]

Veikkâ Suomâ juávkku ij lamaš fáárust, te kištoin lâi liijká syemmilâš ovdâstem. Kištoin lijjii 33 tuámárid, já syemmilâš Lina Lehtovaara lâi ohtâ sist. Sun peesâi paargon jo nube kištopeeivi, ko sun lâi tuámárin Nigeria-Kanada speelâst. Speelâst lijjii korrâ tileh, já Lehtovaara kaartâi adeliđ speelâ ääigi kyehti fiskis koortâ já oovtâ ruopsis koortâ. Speelâ loppâpuáđus lâi 0–0.[3]

Kištoi algâuási: uásáduvah[mute | mute käldee]

Kištoid uásálistee 32 enâmeh juáhhojii käävci uásádâhân roovvâdmáánu 22. peevi 2022. Jyehi uásáduvâst láá nelji juávhu.[9]

Vuossâmuuh speelah[mute | mute käldee]

Tuorâstuv syeinimáánu 20. peeivi spiällojii kištoi vuossâmuuh speelah. Vuossâmužžân spellii uárnejeijee-enâmeh: Uđđâ-Seeland vuástá Taažâ já Australia vuástá Irland. Uđđâ-Seeland olâttij, ko tot vuoitij Taažâ. Taat lâi vuossâmuš tohe, ko Uđđâ-Seeland lii vuáittám speelâ MM-kištoin, veikkâ ovdil 2023 tot lâi-uv lamaš fáárust kištoin vittii. Ovdil tot lâi táppám 12 spellâd já spellâm täsispeelâ kulmii.[10] Nubbe uárnejeijee-eennâm, Australia, vuoitij meiddei vuossâmuu speelâs Irland vuástá.[3]

Uásádâh A[mute | mute käldee]

Saje Juávkku Č S V TM LM MI
1. Sveicci Sveicci 5 3 1 2 0 2 0 +2
2. Taažâ Taažâ 4 3 1 1 1 6 1 +5
3. Uđđâ-Seeland Uđđâ-Seeland 4 3 1 1 1 1 1 0
4. Filippiineh Filippiineh 3 3 1 0 2 1 8 -7

Uásádâh B[mute | mute käldee]

Saje Juávkku Č S V TM LM MI
1. Australia Australia 6 3 2 0 1 7 3 +4
2. Nigeria Nigeria 5 3 1 2 0 3 2 +1
3. Kanada Kanada 4 3 1 1 1 2 5 -3
4. Irland Irland 1 3 0 1 2 1 3 -2

Uásádâh C[mute | mute käldee]

Saje Juávkku Č S V TM LM MI
1. Jaapaan Jaapaan 9 3 3 0 0 11 0 +11
2. Espanja Espanja 6 3 2 0 1 8 4 +4
3. Sambia Sambia 3 3 1 0 2 3 11 -8
4. Costa Rica Costa Rica 0 3 0 0 3 1 8 -7

Uásádâh D[mute | mute käldee]

Saje Juávkku Č S V TM LM MI
1. Eŋland Eŋland 9 3 3 0 0 8 1 +7
2. Tanska Tanska 6 3 2 0 1 3 1 +2
3. Kiina Kiina 3 3 1 0 2 2 7 -5
4. Haiti Haiti 0 3 0 0 3 0 4 -4

Uásádâh E[mute | mute käldee]

Saje Juávkku Č S V TM LM MI
1. Vuáládâhenâmeh Vuáládâhenâmeh 7 3 2 1 0 9 1 +8
2. Ovtâstum staatah Ovtâstum staatah 5 3 1 2 0 4 1 +3
3. Portugal Portugal 4 3 1 1 1 2 1 +1
4. Vietnam Vietnam 0 3 0 0 3 0 12 -12

Uásádâh F[mute | mute käldee]

Saje Juávkku Č S V TM LM MI
1. Ranska Ranska 7 3 2 1 0 8 4 +4
2. Jamaika Jamaika 5 3 1 2 0 1 0 +1
3. Brasilia Brasilia 4 3 1 1 1 5 2 +3
4. Panama Panama 0 3 0 0 3 3 11 -8

Uásádâh G[mute | mute käldee]

Saje Juávkku Č S V TM LM MI
1. Ruotâ Ruotâ 9 3 3 0 0 9 1 +8
2. Maadâ-Afrik Maadâ-Afrik 4 3 1 1 1 6 6 0
3. Italia Italia 3 3 1 0 2 3 8 -5
4. Argentiina Argentiina 1 3 0 1 2 2 5 -3

Uásádâh H[mute | mute käldee]

Saje Juávkku Č S V TM LM MI
1. Kolumbia Kolumbia 6 3 2 0 1 4 2 +2
2. Marokko Marokko 6 3 2 0 1 2 6 -4
3. Saksa Saksa 4 3 1 1 1 8 3 +5
4. Maadâ-Korea Maadâ-Korea 1 3 0 1 2 1 4 -3

Kištoi loppâuási: kočâttemspeelah[mute | mute käldee]

Kočâttemspelláid pessii 16 juávkkud ađai kyehti pyeremuu juávhu jyehi uásáduvâst.

Puátuseh[mute | mute käldee]

 
KávcádâsfinalehNiäljádâsfinalehPelifinalehFiinaal
 
              
 
5. porgemáánu – Auckland
 
 
 Sveicci 1
 
11. porgemáánu – Wellington
 
 Espanja 5
 
 Espanja 2
 
6. porgemáánu – Sydney
 
 Vuáládâhenâmeh 1
 
 Vuáládâhenâmeh 2
 
15. porgemáánu – Auckland
 
 Maadâ-Afrik 0
 
 Espanja 2
 
5. porgemáánu – Wellington
 
 Ruotâ 1
 
 Jaapaan 3
 
11. porgemáánu – Auckland
 
 Taažâ 1
 
 Jaapaan 1
 
6. porgemáánu – Melbourne
 
 Ruotâ 2
 
 Ruotâ (rč.) 0 (5)
 
20. porgemáánu – Sydney
 
 Ovtâstum staatah 0 (4)
 
 Espanja 1
 
7. porgemáánu – Sydney
 
 Eŋland 0
 
 Australia 2
 
12. porgemáánu – Brisbane
 
 Tanska 0
 
 Australia (rč.) 0 (7)
 
8. porgemáánu – Adelaide
 
 Ranska 0 (6)
 
 Ranska 4
 
16. porgemáánu – Sydney
 
 Marokko 0
 
 Australia 1
 
7. porgemáánu – Brisbane
 
 Eŋland 3 Pronssispellâ
 
 Eŋland (rč.) 0 (4)
 
12. porgemáánu – Sydney 19. porgemáánu – Brisbane
 
 Nigeria 0 (2)
 
 Eŋland 2  Ruotâ 2
 
8. porgemáánu – Melbourne
 
 Kolumbia 1  Australia 0
 
 Kolumbia 1
 
 
 Jamaika 0
 

Käldeeh[mute | mute käldee]

  1. Spain wins its first Women's World Cup title, beating England 1-0 in the final AP News. 20.8.2023. Čujottum 20.8.2023. (eŋgâlâskielân)
  2. Lewis, Aimee: Spain wins Women's World Cup for the first time, deservedly beating England in Sydney CNN. 19.8.2023. Čujottum 20.8.2023. (eŋgâlâskielân)
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 Ylänne, Tuula: Jyelgipáálu nisonij maailmmiäštárkištoh láá álgám anarasaavis.fi. 28.7.2023. Čujottum 7.8.2023.
  4. FIFA starts bidding process for FIFA Women’s World Cup 2023™ www.fifa.com. Čujottum 7.8.2023. (eŋgâlâskielân)
  5. FIFA Women’s World Cup 2023™: four bids submitted www.fifa.com. Čujottum 7.8.2023. (eŋgâlâskielân)
  6. Australia and New Zealand selected as hosts of FIFA Women’s World Cup 2023™ www.fifa.com. Čujottum 7.8.2023. (eŋgâlâskielân)
  7. Australia ja Uusi-Seelanti emännöivät jalkapallon naisten MM-kisat 2023 Yle Urheilu. 25.6.2020. Čujottum 7.8.2023. (suomâkielân)
  8. FIFA Women’s World Cup 2023™ Host Cities and Stadiums announced www.fifa.com. Čujottum 7.8.2023. (eŋgâlâskielân)
  9. Final rematch among FIFA Women’s World Cup 2023™ Draw headlines www.fifa.com. Čujottum 8.8.2023. (eŋgâlâskielân)
  10. Jalkapallon MM-kisoissa heti yllätys – tragedian kokeneen Uuden-Seelannin tunteikas voitto veti asiantuntijat sanattomiksi ja kyyneliin Yle Urheilu. 20.7.2023. Čujottum 7.8.2023. (suomâkielân)