Sare

Sare; Vaccinium myrtillus;
Tile Suomâst	LC (eellimvuáimálâš)
Tieđâlâš luokittâllâm
Doomeen	Sellâvááimusliih Eucarya
Kodde	Šadoh Plantae
Tävgi	Pocceešadoh Tracheophyta
Vyelitävgi	Kukkee šadoh Angiospermae
Luokka	Kyevtalgâlostâsiih Magnoliopsida
Lahko	Ericales
Hiäimu	Toŋâsšadoh Ericaceae
Vyelihiäimu	Vaccinioideae
Suuhâ	Juuŋah Vaccinium
Šlaajâ	myrtillus

Sare (Vaccinium myrtillus) lii uáli táválâš myerji Säämist já ubâ Euraasiast. Tot lii maaŋgâlágánij soojij myerji.^[2] Sare kevttih purrâmâššân uáli maaŋgah lodeh, tegu rástágááh já riävskáh.

Sare suomâkielân já eres sämikieláid[mute | mute käldee]

suomâkielân: mustikka^[2]
maadâsämikielân: sirrie^[2]
umesämikielân: sirree^[2]
pittáámsämikielân: sarre^[2]
juulevsämikielân: sarre^[2]
orjâlâškielân: sarrit, sârred^[2]
nuorttâlâškielân: sää´rr^[2], sââʹrr^[2]^[3]
kieldâsämikielân: sa̬´rr^[2], саррь^[4]

Levânem Suomâst[mute | mute käldee]

Sare šadda vijđáht maaŋgâlágánijn soojijn Suomâst: tuoddârist, vorâs já koške kuolbâmeecijn já jeegijn. Sare lii suoivâšaddo, já tom kannat-uv uuccâđ mecciroobdâin, tavevieltijn, jäävri riddoin já eres soojijn, kuus piäiváš ij pääšti njuolgist. Maadâ-Suomâ sareh láá hárjánâm muottuuttes táálván, já tondiet toh killájeh puolâš eenâb ko Tave-Suomâ sareh.^[2]

Kiävttu sämmilij kulttuurist[mute | mute käldee]

Soorijd puáhtá kevttiđ pääihist maaŋgânáál. Tot suápá pyereest säppin, hillon, káđáldâhhân, liäibumân, suohâdân já jugurttin. Tot siäilu, ko tom jiäŋŋud, kuškâd, vuášá teikkâ purcco. Tiädust-uv tom puáhtá kevttiđ čohčuv vorâsin.^[2]

Kovegalleria[mute | mute käldee]

Vorâs sareh
Kukáh

Käldeeh[mute | mute käldee]

↑ Mikko Piirainen: Sare – Vaccinium myrtillus Suomen Lajitietokeskus. 2019. Čujottum 22.11.2022. (suomâkielân)
↑ ^2,00 ^2,01 ^2,02 ^2,03 ^2,04 ^2,05 ^2,06 ^2,07 ^2,08 ^2,09 ^2,10 ^2,11 Ukkonen, Kirsi: ANARÂŠKIEL ŠADDONOOMAH - Noomâi etymologia já šadoi kiävttu purrâmâššân já tiervâsvuođâ naanoodmist (PDF) (Pro gradu -tuuđhâlm) 2017. Oulu ollâopâttâh. Čujottum 17.5.2021.
↑ sââʹrr saan.oahpa.no. Čujottum 2.3.2022. (nuorttâlâškielân)
↑ саррь sanj.oahpa.no. Čujottum 2.3.2022. (kieldâsämikielân)

[1] Mikko Piirainen: Sare – Vaccinium myrtillus Suomen Lajitietokeskus. 2019. Čujottum 22.11.2022. (suomâkielân)

[jultika.oulu.fi-2] 2,00 ^2,01 ^2,02 ^2,03 ^2,04 ^2,05 ^2,06 ^2,07 ^2,08 ^2,09 ^2,10 ^2,11 Ukkonen, Kirsi: ANARÂŠKIEL ŠADDONOOMAH - Noomâi etymologia já šadoi kiävttu purrâmâššân já tiervâsvuođâ naanoodmist (PDF) (Pro gradu -tuuđhâlm) 2017. Oulu ollâopâttâh. Čujottum 17.5.2021.

[3] sââʹrr saan.oahpa.no. Čujottum 2.3.2022. (nuorttâlâškielân)

[4] саррь sanj.oahpa.no. Čujottum 2.3.2022. (kieldâsämikielân)

[1]

[2]

[3]

[4]