Viäđŋásiih
| Viäđŋásiih Soricidae (G. Fischer, 1814) |
|
|---|---|
 |
|
Tieđâlâš luokittâllâm |
|
| Doomeen | Sellâvááimusliih Eucarya |
| Kodde | Elleekodde Animalia |
| Uáiviráiđu | Savosuonâsiih Chordata |
| Vyeliráiđu | Čielgitávtáliih Vertebrata |
| Luokka | Njomâtteijeeh Mammalia |
| Lahko | Soricomorpha |
| Hiäimu | Viäđŋásiih Soricidae |
Viäđŋásiih láá viäđŋásij hiäimun kullee uccâ, saameetimmâš njomâtteijeeh, moin lii čuhâ já kuhes njune. Toh sulâstiteh säpligijd já toh lijjii-uv kočodum 'njunesäpligin'. Viäđŋásiih kuittâg kuleh tivreporree (Insectivora) laahkon iäge jurssee (Rodentia) laahkon. Viäđŋásij njune lii lihâdeijee, já toh njunnejeh-uv ennuv. Peeljih já čalmeh láá uceh já toh láá vaigâdeh uáiniđ vuohâdis tuurhâst. Viäđŋásij eertij ráávsáin vuáčču haijiis kolgos. Uási piäđuin pivdeh já kodeh viäđŋásijd, mutâ kyeđih taid purâhánnáá toi haajâ tiet.[1] Viäđŋásij mielkkipäänih surgástuveh tâi láppojeh jo ohečolgâm ääigi, já čiivgâin láá šodâdijnis pisovâš päänih. Päänih kuittâg láppojeh jotelávt, já tondiet motomin kávnojeh rävis viäđŋásiih, moh láá jáámmám niälgán, tastko tain iä lamaš päänih.
Viäđŋásij hiäimu lii valjaa. Viäđŋásiih tiättojeh Tave-Amerikist, Afrikist, Euroopist já Aasiast. Jieškote-uvlágáneh šlaajah láá ohtsis paijeel 300. Suomâst já Fennoskandiast eelih kuttâ viäđŋásâššlaajâ. Puoh Suomâ viäđŋásâššlaajah láá rávhuidittum.[2]
Suomâst ellee viäđŋásâššlaajah
[mute | mute käldee]- Nuorttâviäđŋásâš (Sorex caecutiens)
- Uccâviäđŋásâš (Sorex minutissimus)
- Viäđŋásâš (Sorex araneus)
- Čapisviäđŋásâš (Sorex isodon)
- Čäcikuávđâš (Neomys fodiens)
- Váivášviäđŋásâš (Sorex minutus)
