Kirste Paltto
| Kirste Paltto Jovnna-Jon-Ánne Kirste | |
|---|---|
| Šoddâm | kuovâmáánu 11. peeivi 1947 Ucjuuhâ, Suomâ |
| Pargo | |
| Áámmát | kirječällee |
| Noomah | Jovnna-Jon-Ánne Kirste[1] Ritva Kirste Paltto Ritva Kirsti Paltto Kirste Paltto Kirsti Paltto |
| Kielâ | orjâlâskielâ
|
Ritva Kirste (Kirsti) Paltto (orjâlâškielân Jovnna-Jon-Ánne Kirste[1]; š. kuovâmáánu 11. peeivi 1947, Ucjuuhâ, Suomâ) lii sämmilâš kirječällee, kote čáálá iänááš orjâlâškielân. Suu kirjeh láá jurgâlum suomâkielân, saksakielân, tárukielân, eŋgâlâskielân já anarâškielân.[2] Paltto jieš lii jurgâlâm maaŋgâid kiirjijd suomâkielân já sämikielân. Sun lâi meid Säämi kirječällei seervi vuossâmuš jođetteijee.[3]
Eellim
[mute | mute käldee]Paltto lii máttáátteijee.[2] Sun juuđij Aanaar ristâlii aalmugškoovlâ iivij 1964–1965 já valmâštui aalmugškovlâmáttáátteijen Raahe seminaarist ive 1971. Paltto poorgâi vuáđuškovlâmáttáátteijen Vuáčust iivij 1971–1972, Simost iivij 1972–1974 já Utajärvist iivij 1974–1975. Sun lâi sämikielâmáttáátteijee Ucjuuvâ pajetääsist iivij 1985–1986 já Säämi máttááttâskuávdáást ive 1996.
Suu nieidâ lii algâaalmugij totkee Rauna Kuokkanen.[4]
Palhâšumeh já tubdâstâsah
[mute | mute käldee]Ive 1977 Paltto finnij sehe čalmettemij kuldâlmâspalhâšume já Laapi eennâmkode taaiđâpalhâšume. Kyehtlov ihheed maŋeláá sun vuoitij Sämitige kulttuurpalhâšume. Ive 2000 sun finnij Helen-palhâšume.[5]
Ive 2001 Paltto vuoitij vuossâmuu keerdi Sämirääđi kirjálâšvuotâpalhâšume kirjeest Suoláduvvan.[6][7][8] Käävcinubáloh ihheed maŋeláá sun vuoitij oppeet palhâšume, taan tove kirjeest Luohtojávrri oainnáhusat.[9][10]
Ive 2019 Laapi ollâopâttâh nomâttij suu kunneetuáhtárin.[1][5][11]
Kirjeh
[mute | mute käldee]Párnái- já nuorâikirjeh
[mute | mute käldee]- 1980 – Vilges geađgi (koveh: Tuula Mukka)[12]
- 1982 – Go Ráhkun bođii Skáhpenjárgii[13]
- 1984 – Golleozat: Sápmelaš álbmotmáidnasa vuođul (koveh: Merja Aletta Ranttila)[14]
- 1989 – Dávggáš ja násti (koveh: Sigga-Marja Magga)[15]
- 1990 – Divga (koveh: Mika Launis)[16]
- 1994 – Urbi[17]
- 2007 – Ája (koveh: Inghilda Tapio)[18]
- 2013 – Ale fal muital[19]
- 2016 – Luohtojávrri oainnáhusat[20]
- 2019 – Jođašeaddji násti[21]
- 2022 – Ellá ja Milot : Váimmosvári siiddas[22]
- 2022 – Gos lea Muzá?[23]
- 2023 – Gii gurrii Ántá-ádjá vitriinna?[24]
- 2025 – Loarfi lea jávkan![25]
Tihtâčuágálduvah
[mute | mute käldee]Nooveelčuágálduvah
[mute | mute käldee]Romaneh
[mute | mute käldee]- 1987 – Guhtoset dearvan min bohccot[33]
- 1991 – Guržo luottat[34]
- 1992 – 256 golláža[35]
- 2007 – Násttit muohtagierragis[36]
- 2014 – Gávdnui guhkkin váris[37]
Käldeeh
[mute | mute käldee]- ↑ a â b Paltto, Anni-Saara: Kirste Paltto ja Petteri Laiti nammaduvvoba Lappi universitehta gudnedoavttirin Yle Säämi. 19.2.2019. Čujottum 30.4.2021. (tavesämikielân)
- ↑ a â Paltto, Kirsti kirjasampo.fi. Čujottum 30.4.2021. (suomâkielân)
- ↑ Skåden, Sigbjørn já Fredriksen, Lill Tove: Kirste Paltto Store norske leksikon. Čujottum 30.4.2021. (kirjetárukielân)
- ↑ New website – ođđa neahttasiidu rauna.wordpress.com. Čujottum 30.4.2021. (eŋgâlâskielân) já (tavesämikielân)
- ↑ a â Länsman, Kaija: “Illudahtti, ahte eallenáigge muitet” – Laiti ja Paltto vihahuvvuiga gudnedoavttirin Yle Säämi. 17.5.2019. Čujottum 30.4.2021. (tavesämikielân)
- ↑ Kirsti Paltto (1947–) Fárru. Čujottum 30.4.2021. (tavesämikielân)
- ↑ a â Olli, Anne: Vuosttaš rihkusrománastis čállá imašlaš jápmimis NRK Sápmi. 14.1.2015. Čujottum 27.12.2020. (tavesämikielân)
- ↑ a â Larsen, Dan Robert: - Guhkes vuordináigi almmuhit girjji NRK Sápmi. 30.1.2008. Čujottum 27.12.2020. (tavesämikielân)
- ↑ Marakatt, Elin: Kirste Paltto oažžu Sámiráđi girjjálašvuođabálkkašumi Ávvir. 4.11.2020. Čujottum 27.12.2020. (tavesämikielân)
- ↑ Sámiráđi girjjálašvuođabálkašupmi NRK Sápmi. 3.9.2020. Čujottum 27.12.2020. (tavesämikielân)
- ↑ Lapin yliopistoon 18 uutta kunniatohtoria ulapland.fi. Čujottum 30.4.2021. (suomâkielân)
- ↑ Vilges geadgi Finna. Čujottum 29.3.2025. (tavesämikielân)
- ↑ Go Ráhkun bođii Skáhpenjárgii Finna. Čujottum 29.3.2025. (tavesämikielân)
- ↑ Golleozat : sápmelaš álbmotmáidnasa vuodul Finna. Čujottum 29.3.2025. (tavesämikielân)
- ↑ Dávggáš ja Násti Finna. Čujottum 29.3.2025. (tavesämikielân)
- ↑ Divga Finna. Čujottum 29.3.2025. (tavesämikielân)
- ↑ Urbi : romána nuoraide Finna. Čujottum 29.3.2025. (tavesämikielân)
- ↑ Ája : nuoraidgirji Finna. Čujottum 29.3.2025. (tavesämikielân)
- ↑ Ale fal muital Finna. Čujottum 29.3.2025. (tavesämikielân)
- ↑ Luohtojávrri oainnáhusat Finna. Čujottum 29.3.2025. (tavesämikielân)
- ↑ Jođašeaddji Násti Finna. Čujottum 29.3.2025. (tavesämikielân)
- ↑ Ellá ja Milot : Váimmosvári siiddas Finna. Čujottum 29.3.2025. (tavesämikielân)
- ↑ Gos lea Muzá? Finna. Čujottum 29.3.2025. (tavesämikielân)
- ↑ Gii gurrii Ántá-ádjá vitriinna? Finna. Čujottum 29.3.2025. (tavesämikielân)
- ↑ Loarfi lea jávkan! Biblioteksøk. Čujottum 11.4.2025. (kirjetárukielân)
- ↑ Riđđunjárga : divttat Finna. Čujottum 29.3.2025. (tavesämikielân)
- ↑ Beaivváža bajásdánsun : divttat Finna. Čujottum 29.3.2025. (tavesämikielân)
- ↑ Beštoriin Finna. Čujottum 29.3.2025. (tavesämikielân)
- ↑ Soagŋu Finna. Čujottum 29.3.2025. (tavesämikielân)
- ↑ Risten Finna. Čujottum 29.3.2025. (tavesämikielân)
- ↑ Guovtteoaivvat nisu Finna. Čujottum 29.3.2025. (tavesämikielân)
- ↑ Suoláduvvan : noveallat Finna. Čujottum 29.3.2025. (tavesämikielân)
- ↑ Guhtoset dearvan min bohccot Finna. Čujottum 29.3.2025. (tavesämikielân)
- ↑ Guržo luottat Finna. Čujottum 29.3.2025. (tavesämikielân)
- ↑ 256 golláža Finna. Čujottum 29.3.2025. (tavesämikielân)
- ↑ Násttit muohtagierragis : romaná Finna. Čujottum 29.3.2025. (tavesämikielân)
- ↑ Gávdnui guhkkin váris : romána Finna. Čujottum 29.3.2025. (tavesämikielân)
