Edvard Wilhelm Borg
Edvard Wilhelm Borg (6. uđđâivemáánu 1830 Pyhäjoki, Suomâ – 13. uđđâivemáánu 1910 Oulu, Suomâ)[1] lâi syemmilâš kirkkohiärrá já vuossâmuš olmooš maailmist, kote čođâlditij anarâškielâ totkos.[2]
Eellim
[mute | mute käldee]Edvard Wilhelm Borg šoodâi Pyhäjokist uđđâivemáánu 6. peeivi 1830, čaalij pajeuáppen cuáŋuimáánu 21. peeivi 1851 já vihkui pappân Kuopiost juovlâmáánu 14. peeivi 1853. Sun vihkui vuossâmuu keerdi cuáŋuimáánu 20. peeivi 1856 Hilma Johanna Malmbergáin, paasij leskân cuáŋuimáánu 10. peeivi 1877 já naajâi uđđâsist uđđâivemáánu 13. peeivi 1878 kálgu-uámikkâsâs obbijn Wilhelmina Malmbergáin. Párnááh sust lijjii oovce, kiäin kulmâ láá šoddâm Anarist, kulmâ Ucjuuvâst já loopah Raahest já Vaasast. Siämmáá ive ko sun varrij Ucjuuhân ađai 1860, jaamij suu Matti-kaandâš, kote hävdidui Aanaar Hävdieennâmsuollui. Edvard Wilhelm Borg jaamij Oulust uđđâivemáánu 13. peeivi 1910 oho paijeel kähcilovihásâžžân.[2]
Pargo
[mute | mute käldee]Edvard Wilhelm Borg varrij Anarân 2.4.1856 hoittáđ Aanaar kappallâš koskâpaje särnideijee virge, nomâttui Aanaar kappallâžân 3.4.1857 já čođâlditij pastor totkos 17.3.1858. Kappallâš virge lasseen sun hoittái Ucjuv kirkkohiärá sajasâšvuođâ, jeđe sirdâšui Ucjuuvâ kirkkohiärrán 2.2.1860. Ucjuuhân moonnâm maŋa sun tobbeen läddingis hoittái Aanaar kappallâš sajasâšvuođâ ive 1967 aalgâ räi, mon maŋa sun jieijâs ucâmuš maŋa peesâi Raahe Saloisii servikode sajasâškirkkohiärrán, nomâttui tobbeen ive 1868 kirkkohiärá viirgán, jeđe vala ruávást viirgán Pieksämäki servikoddeest 1873. Sun tooimâi meiddei Aanaar-Ucjuuvâ virgálâš puákutteijen 29.4.1856–1.1.1867 koskâsâš ääigi.[2]
Edvard Wilhelm Borg lâi ton-uv tááhust merhâšittee olmooš, et sun lâi vuossâmuš olmooš maailmist, kote čođâlditij anarâškielâ totkos já finnij “kijtettettee” tuođâštus 20.2.1858 aanaarkielâ tááiđust professor Elias Lönnrotist. Siämmáálágán tuođâštus sun finnij meiddei orjâlâškielâ tááiđust 4.9.1860. Ereslasseen sun raahtij vistetavlu Andogas vuođa oppa (Avdâgâsvuođâ oppâ) mii teddilui Helsigist 1857. Borg lâi Säämist 11 ihheed, mon äigin sun kiergânij rähtiđ Anar sämi kiela Aapis kirje, mast láá siijđoh 93 já mii toolâi sistestis meiddei tuáhtár Martti Lutherus Ucca Katkismus. Kirje teddilui Oulust 1859 já ton rähtimist sust lâi iššeen já kielâmiäštárin Heikki Mattus (Jormo-Hendrih, 1838–1926). Aapis kirje lii nubben puárásumos anarâškielâlâš olgosadaldâh.[2]
Edvard Wilhelm Borg čoskui Pyhän Olavin Tähdistön Ritarin (Pase Vuáláppáá Täsnijuávhu Ritarin) 25.1.1868. Sun tooimâi meiddei Oulu lääni máddááosij kansaškovlâi tärhisteijen ivij 1.5.1868–1.4.1883 koskâsâš ääigi.[2]
Käldeeh
[mute | mute käldee]- ↑ Edvard Wilhelm Borg (Ylioppilasmatrikkeli 1640–1852) ylioppilasmatrikkeli.helsinki.fi. Čujottum 31.3.2023. (suomâkielân)
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Olthuis, Márjá-Liisá: Edvard Wilhelm Borg. Anarâš-kalender 2005, 2005. Anarâškielâ servi ry.