Olav V

Wikipedia:st
(Stivrejum siijđost Ruuvnâprinssâ Olav)
Olav V
Kunâgâs Olav V ive 1957
Taažâ kunâgâs
Väldipaje čohčâmáánu 21. peeivi 1957
uđđâivemáánu 17. peeivi 1991
Ruvnájááh kesimáánu 22. peeivi 1958 (sivnádâs)
Oovdeb Haakon VII
Čuávvoo Harald V
Šoddâm syeinimáánu 2. peeivi 1903
Appleton House, Sandringham, Norfolk, Eŋland
Jáámmám uđđâivemáánu 17. peeivi 1991 (87-ihásâžžân)
Holmenkollen, Oslo, Taažâ
Pelikyeimi Ruotâ prinses Märtha
Párnááh Ragnhild (1930–2012)
Astrid (1932– )
Harald (1937–)
Suuhâ Glücksburg
Eeči Haakon VII
Enni Maud
Oskoldâh luterilâš

Olav V (2. syeinimáánu 1903 Appleton House, Sandringham, Norfolk, Eŋland17. uđđâivemáánu 1991 Holmenkollen, Oslo, Taažâ) lâi Taažâ kunâgâs iivij 19571991.

Pärni- já nuorâvuotâ[mute | mute käldee]

Ovtâstum kunâgâskode prinses Maud, Tanska prinssâ Carl já kyevti-ihásâš Tanska prinssâ Alexander ovdâl ko peerâ varrij Tanskaast Taažân skammâmáánu loopâst ive 1905
Taažâ kunâgâs Haakon VII, ruuvnâprinssâ Olav já roonnig Maud ive 1914 postâkoortâst

Tanska prinssâ Alexander Edward Christian Frederik šoodâi syeinimáánu 2. peeivi 1903 Appleton Housest, Sandringhamist, Norfolkist, Eŋlandist. Suu eeči lâi Tanska prinssâ Carl já suu enni Ovtâstum kunâgâskode prinses Maud. Sun lâi sunnuu áinoo páárnáš. Ko prinssâ Carl šoodâi Taažâ kunâgâssân ive 1905, te Carl já Alexander finnijn uđđâ noomâid já ubâ peerâ finnij uđđâ tittelijd: Carlist šoodâi kunâgâs Haakon VII, Maudist šoodâi roonnig Maud já Alexanderist šoodâi ruuvnâprinssâ Olav. Olav lâi koskâääigi maŋa vuossâmuš väldičokkámsaje árbálâš, kii rávásmij Taažâst.

Škovlim[mute | mute käldee]

Aalgâst ruuvnâprinssâ Olav máttái kunâgâslanneest priivaatmáttááttâsâst. Tastko Olav lâi ruuvnâprinssâ já puáttee Taažâ kunâgâs, te suu vaanhimeh halijdáin, et sun jođáččij sehe táválâš škoovlâid já suátiškoovlâid já nuuvt sun meid juuđij. Olav jođeškuođij Halling škoovlâ, mii lâi lane alda Kristianiast. Sun máttááttâlâi tobbeen iivij 19131921 reaalsyergist. Ive 1921 sun finnij examen artium já valmâštui. Tast maŋa ruuvnâprinssâ jođeškuođij Taažâ suátiškoovlâ, kost sun valmâštui ive 1924.

Siämmáá ive ruuvnâprinssâ Olav maacâi šoddâmeennâmstis Ovtâstum kunâgâskoodán, ko halijdij máttááttâllâđ ekonomiavuoigâdvuođâtiettuu Oxford ollâopâttuv Balliol Collegest. Sun valmâštui Oxfordist ive 1926.

Naaijâm já perâeellim[mute | mute käldee]

Ruuvnâprinssâ Olav já Ruotâ prinses Märtha vihkâm maŋa ive 1929

Ive 1928 kesiolympialij ääigi ruuvnâprinssâ Olav kihloi syele Ruotâ prinses Märtha Sofia Lovisa Dagmar Thyra. Prinses lâi Olav uárbimpeeli, ko Märtha enni Tanska prinses Ingeborg já Olav eeči kunâgâs Haakon VII láin uábbi já viljâ, já tondiet Olav já Märtha láin tubdâm nubijdis pärnivuođâ rääjist. Uđđâivemáánu 13. peeivi 1929 ruuvnâprinssâ Olav mađhâšij Tukholmančuávvoo peeivi sunnuu kihlom almostui. Suoi naajáin njuhčâmáánu 21. peeivi 1929.

Sunnui šoddii kulmâ párnáá: ive 1930 šoddâm prinses Ragnhild, ive 1932 šoddâm prinses Astrid já ive 1937 šoddâm ruuvnâprinssâ Harald.

Valastâllâm[mute | mute käldee]

Olav lijkkui valastâlmân já lâi viššâlis valastâllee ubâ eellimääigi. Nuorrân sun joba njuškij Holmenkollenluáhá. Tälviv sun čuoigâi ennuv já tävjit-távjá. Olav lâi meid valastâllee, kii vuoitij oovtâst Erik Ankeráin, Johan AnkeráinHaakon Piro Bryhnáin kollemiitaal puurjâstmist ive 1928 kesiolympialijn Amsterdamist 6mR-purjâskárbáin, mon nommâ lâi Norna. Sun kištottâlâi sehe taažâ já almugijkoskâsâš purjâstemkištoin paijeel 70 ive ääigi.

Fáádást eres soojijn[mute | mute käldee]

Käldeeh[mute | mute käldee]

Jurgâlus
Jurgâlus
Taat artikkâl teikkâ uási tast lii jurgâlum teikkâ toos láá uccum tiäđuh ereskielâlâš Wikipedia artikkâlist.
Algâalgâliih artikkâleh: en:Olav V & fi:Olav V & no:Olav V