Romanij aalmugpeivi
Romanij aalmugpeivi (kaalekielân Romanengo folkoskiiro diives[1]) lii peivi, kuás ávuduvvojeh romanij kulttuur, historjá já kielâ.[2] Tot ávuduvvoo jyehi ive cuáŋuimáánu 8. peeivi. Talle uárnejuvvojeh sierâlágán tábáhtusah, konserteh já čáitálduvah.[1]
Historjá
[mute | mute käldee]Ive 1971 Lontoost lekkui romanij 1. maailmkongres cuáŋuimáánu 8. peeivi. Talle meid Ovtâstum aalmugeh tubdâstii romanijd aalmugijkoskâsâš ucceeblohhoon[3] já romanij lippu tuhhiittui. Ive 1990 uárnejui Serockist, Puolast romanij 4. maailmkongres, kost kulluuttui vuossâmuu maailmkongres kunnen tot peivi romanij aalmugpeivin pirrâ maailm.
Tave-enâmijn
[mute | mute käldee]Ruotâst romaneh tubdâstuvvojii aalmuglâžžân ucceeblohhoon juovlâmáánust 1999,[4] já čuávuváá ive rääjist romanij aalmugpeivi lii ávudum virgálávt.
Suomâst Helsig ollâopâttuv almenähkitoimâttâh tuhhiittij ive 2012 romanij aalmugpeeivi ton almenááhkán ive 2014 rääjist.[5][6] Väldikodálâš roomaanaašij ráđádâllâmkodde (RONK) iävtuttij ton lasettem vuossâmuu keerdi jo ive 2001, mut talle tot ij finnim movtijdittem.[5] Peivi ij lah liputtempeivi, veikkâ maaŋgâs láá tom iävtuttâm. Jo ive 2014 Helsig kaavpugaairâs Thomas Wallgren iävtuttij tom liputtempeivin, mut kaavpugstivrâ ij miettâm toos.[7] Njuhčâmáánust 2021 Suomâ sisašijministeriö kuittâg avžuuttij, et puoh staatâ virgetoimâttuvah já lájádâsah kiäsáččii Suomâ liipu stáágun romanij aalmugpeeivi kunnen.[8] Jis finnimnáál lii meid romanij lippu, te kuohtuid.[8]
Käldeeh
[mute | mute käldee]
- ↑ 1,0 1,1 Romanien kansallispäivä. Máttááttâshaldâttâs. Čujottum 4.4.2021 (kaale- já suomâkielân)
- ↑ 8 April, International Roma Day: “Step up human rights protection for Roma and guarantee their access to vital services during COVID-19 pandemic”. Euroop rääđi. 7.4.2020. Čujottum 4.4.2021 (eŋgâlâskielân)
- ↑ Petra. Internationella Romadagen!. Örebro Rättighetscenter. 8.4.2019. Čujottum 4.4.2021 (ruotâkielân)
- ↑ 1999: Judar, romer, samer, sverigefinnar och tornedalingar erkänns som nationella minoriteter. Ruotâ ovdâskodde. Čujottum 4.4.2021 (ruotâkielân)
- ↑ 5,0 5,1 Romanien kansallispäivä pääsee kalentereihin. Helsig ollâopâttuv almenähkitoimâttâh. 2.10.2012. Čujottum 4.4.2021 (suomâkielân)
- ↑ Holm, Milla. Romanipäivä pääsi almanakkaan. Yle. 8.4.2015. Čujottum 4.4.2021 (suomâkielân)
- ↑ Valtuutettu Thomas Wallgrenin aloite kunnialiputuksesta kaupungintalolla romanien kansallispäivänä. Helsig kaavpug. 10.11.2014. Čujottum 4.4.2021 (suomâkielân)
- ↑ 8,0 8,1 Liput liehumaan torstaina 8.4. romanien kansallispäivän kunniaksi. Suomâ sisašijministeriö. 26.3.2021. Čujottum 4.4.2021 (suomâkielân)