Nils-Aslak Valkeapää
Nils-Aslak Valkeapää teikkâ Áillohaš (23. njuhčâmáánu 1943 Iänudâh, Suomâ – 27. skammâmáánu 2001 Espoo, Suomâ) lâi sämmilâš taaidâr, tivtâsteijee já jyeigee.
Palhâšumeh já tubdâstâsah[mute | mute käldee]
Valkeapää finnij elimis ääigi maaŋgâlágánijd palhâšuumijd. Ive 1985 sun finnij Sämirääđi kunneepalhâšume pargostis sämmilij pyerrin.[1][2] Ive 1991 sun vuoitij Tave-enâmij rääđi kirjálâšvuotâpalhâšume kirjestis Piäiváš, iäččám.[3] Muáddi ive maŋeláá Valkeapää 50. šoddâmpeeivi kunnen Taažâ sämmilij riijkâservi, Kuovdâkiäinu kieldâ já Kuovdâkiäinu Sämmilij servi vuáđudii sämimuusik palhâšume Áillohaš-palhâšume.[4] Ive 1994 Oulu ollâopâttâh meridij nomâttiđ suu kunneetuáhtárin. Ive 1996 lâi Suomâ-palhâšume vuáru. Ovdâláá Valkeapää jämimis meid Laapi ollâopâttâh meridij nomâttiđ suu kunneetuáhtárin.[5]
Tyejeh[mute | mute käldee]
Čalluuh já kirjeh[mute | mute käldee]
- Terveisiä Lapista 1971 :
tárukielân Helsning fra sameland 1979, eŋgâlâskielân Greetings from Lapland 1983 (pamflet) - Giđa ijat čuovgadat 1974 :
suomâkielân Kevään yöt niin valoisat 1980 - Lávllo vizár biellocizáš 1976
- Ádjaga silbasuonat 1981
- Ruoktu váimmus 1985 :
tárukielân Vidderna inom mig 1987 - Vindens veier 1990
- Trekways of the wind 1994
- Ich bin des windigen Berges Kind 1985
- Beaivi áhčážan 1988 :
tárukielân Solen, min far 1990, suomâkielân Aurinko, isäni 1992, Fadir min, solin 1992 - Nu guhkkin dat mii lahka :
tárukielân Så fjernt det naere 1994 - Jus gaccebiehtár bohkosivččii 1996
- Girddán, seivvodan 1999
- Eanni, eannážan 2001
Albumeh[mute | mute käldee]
- Joikuja (1968)
- Juoigamat (1973)
- Vuoi Biret-Maaret, vuoi! (1974)
- De čábba niegut runiidit (1976, oovtâst Åsa Blindáin já Jaakko Gauriloffáin)
- Duvva, Áilen Niga Elle ja Aillohaš (1976)
- Sámi eatnan duoddariid (1978)
- Sápmi, vuoi Sápmi! (1982)
- Davas ja Geassai (1982)
- Beaivi, áhčážan (1988)
- Eanan, eallima eadni (1990)
- Sámi luondu, gollerisku (1992)
- Goase dušše (1994)
- Dálveleaikkat/Wintergames (1994)
Fáádást eres soojijn[mute | mute käldee]
Wikimedia Commonsist láá koveh teikkâ eres tiätuvuárháh fáádást Nils-Aslak Valkeapää.
Käldeeh[mute | mute käldee]
- ↑ 1,0 1,1 Rantala, Leif. Sámiráđđi 50 jagi. Sijđo 10. Čujottum 4.2.2021 (orjâlâškielân)
- ↑ 2,0 2,1 Rantala, Leif. Sámiráđđi 50 jagi. Sijđo 18. Čujottum 4.2.2021 (orjâlâškielân)
- ↑ 3,0 3,1 1991 Nils-Aslak Valkeapää, Saamelainen kielialue: Beaivi, áhčážan. Tave-enâmij rääđi. Čujottum 4.2.2021 (suomâkielân)
- ↑ 4,0 4,1 Ballovara, Mette já Somby, Liv Inger. Ođđa sámi musihkain bargamin. NRK Sápmi. 5.4.2015. Čujottum 6.1.2021 (orjâlâškielân)
- ↑ 5,0 5,1 Helander, Astrid. Lappi universitehta nammadan guoktása gudnedoavttirin. Ávvir. 27.2.2019. Čujottum 4.2.2021 (orjâlâškielân)