Lajla Mattsson Magga

Wikipedia:st
Lajla Mattsson Magga
Šoddâm skammâmáánu 4. peeivi 1942
Kall, Åre, Ruotâ
Pargo
Áámmát kirječällee, leksikograf, jurgâleijee, máttáátteijee já kielâtotkee
Noomah Lajla Margareta Mattson Magga
Kirjálâšvuođâ šlaajâ oppâkirjeh, párnáikirjeh, sänikirjeh
Kielâ maadâsämikielâ, tárukielâ, ruotâkielâ
Peerâ
Vanhimeh eeči: Gustaf Edvard Mattson (1897–1973)
enni: Elin Margareta Persdotter Mattson (1906–1983)
Pelikyeimi Ole Henrik Magga
Párnááh 2

Lajla Margareta Mattsson Magga, ovdânommâ motomin meid häämist Laila já suhânommâ Mattson (š. skammâmáánu 4. peeivi 1942 Kall, Åre, Ruotâ[1]) lii maadâsämmilâš máttáátteijee, kirječällee, kielâtotkee, jurgâleijee já leksikograf. Sun lii porgâm iäljárávt merhâšittee já tehálii pargo, vâi maadâsämikielâ ovdedičij já sirduuččij čuávuváid suhâpuolváid.[2]

Eellim[mute | mute käldee]

Lajla Mattsson šoodâi skammâmáánu 4. peeivi 1942 Kallist, Årest, Ruotâst. Tobbeen sun meid rávásmij.[3] Suu vaanhimeh láin pajeulmuuh Gustaf Edvard Mattson (1897–1973) já Elin Margareta Persdotter Mattson (1906–1983).[1]

1970-lovo aalgâst Mattsson varrij Taažân luuhâđ maadâsämikielâ Oslo ollâopâttuvvâst, mii lâi áinoo saje ubâ Taažâst, kost taat lâi talle máhđulâš.[4] Ollâopâttuvvâst sun teeivâi nube sämmilâš uáppee: tavesämmilâš Ole Heandarat. Ive 1981 suoi naajáin.[4] Sunnui šoddáin kyehti párnáá: Sárá Márjá já Nils Ántá Samuel.[4] Peerâ lii sárnum sehe maadâsämikielâ já orjâlâškielâ pääihist.

Karrieer[mute | mute käldee]

Ive 1978 Mattsson almostitij vuossâmuu kirjes Dågkangærja / Dåkkágir'ji. Sun čaalij taam párnáikirje sehe maadâsämikielân já orjâlâškielân.[5][6] Dågkangærja / Dåkkágir'ji lâi vuossâmuš maadâsämikielâg párnáikirje.[6][7]

Ive 1993 Mattsson Magga já Oslo ollâopâttuv suomâ-ugrâlij kielâi kielâtiettuu professor Knut Bergsland almostitijn maadâsämikielâ-tárukielâ sänikirje Åarjelsaemiendaaroen baakoegaerja/Sydsamisk-norsk ordbok.[8] Pargo tárukielâ-maadâsämikielâ sänikirje várás aalgij ive 1996.[9] Sänikirje lâi vaalmâš jo ive 2000, mut maaŋgâlágánij suujâi keežild tot almostui esken ive 2009.[8][9][10]

Mattsson Magga lii jurgâlâm kiirjijd maadâsämikielân, já sun lii porgâm ráámmát jurgâlemjuávhust.[11][12] Maadâsämikielâg ráámmátteevstah puáris já uđđâ testamentijn -kirje (maadâsämikielân Åarjelsaemien bijpeleteksth: teksth Båeries testamenteste jïh Orre testamenteste) almostui ive 2018.[12] Sun lii meid toimâm kirho jurgâlusâi kvaliteet-tärhistemjuávhust.[13][14]

Kirjálâšvuotâpargoi lasseen Mattsson Magga lii porgâm máttáátteijen sehe Taažâ já Ruotâ peln já maadâsämikielâ totken.[2][15] Sun lii meid toimâm Säämi lävdikode maadâsämikielâ jesânin.[16][17] Toos lasseen sun lii čáállám Just Qvigstad mainâskirje uđđâsist tááláin maadâsämikielâ čäällimvuovvijn. Taat kirje, Aarporten jih Åarjel-smaaregen soptsesh = Samiske fortellinger fra Hattfjelldal og Trøndelag, almostui ive 1996.[18][19]

Palhâšumeh[mute | mute käldee]

Mattsson Magga finnij ive 2010 Kollekielâ-kielâpalhâšume eellimpargostis maadâkielâ já maadâsämmilij pyerrin.[2][11] Siämmáá ive Kollekielâ-kielâpalhâšume finnij meid tavesämmilâš máttáátteijee, kirječällee, kielâtotkee já toimâtteijee Máret Sárá.[2][20]

Pargo[mute | mute käldee]

Aalkoe: elementærkurs i sør-samisk -ráiđu[mute | mute käldee]

  • 1980 – Aalkoe - Lohkehtæjjabïhkedimmie ööhpehtimmie 1–15[28]
  • 1982 – Aalkoe – Lohkehtæjjabïhkedimmie ööhpehtimmie 16–31[29]
  • 1982 – Aalkoe – Ööhpehtimmiegærja ööhpehtimmie 1–15[30]
  • 1982 – Aalkoe – Ööhpehtimmiegærja ööhpehtimmie 16–31[31]
  • Aalkoe – Ööhpehtimmie 1–15: vuesiehtimmieguvvieh[32]
  • Aalkoe – Ööhpehtimmie 16–31: vuesiehtimmieguvvieh[33]

Jurgâlusah[mute | mute käldee]

Eres pargoh[mute | mute käldee]

  • 1996 – Aarporten jih Åarjel-smaaregen soptsesh = Samiske fortellinger fra Hattfjelldal og Trøndelag, čáállám Just Qvigstad, tááláá maadâsämikielâ čäällimvyevi mield čáállám Lajla Mattsson Magga[18][19]

Käldeeh[mute | mute käldee]

  1. ↑ 1,0 1,1 Berg-Nordlie, Mikkel: Ole Henrik Magga Store norske leksikon. 23.8.2023. Čujottum 25.3.2024. (kirjetárukielân)
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Gollegiella 2010 Ruotâ sämitigge. 2010. Čujottum 25.3.2024. (ruotâkielân)
  3. ↑ Helander, Astrid: «Mojhtesh» máttasámis. Ávvir, 30.12.2016, 9. ihekerdi, nr 250, s. 16. Artikkâl nettiversio Čujottum 25.3.2024. (tavesämikielân)
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Hætta, Odd Mathis: Sametinget i navn og tall: høsten 1989 – høsten 1993, s. 38. Taažâ sämitigge, 1992. ISBN 82-91200-00-9. Tyeje nettiversio (čujottum 25.3.2024). (kirjetárukielân)
  5. ↑ 5,0 5,1 Dågkangærja - dohkkagirji. Sámi Áigi, 30.11.1979, 1. ihekerdi, nr 22, s. 5. Artikkâl nettiversio Čujottum 25.3.2024. (tavesämikielân)
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Dågkangærja / Dåkkágir'ji Ovttas/Aktan/Aktesne. 4.11.2021. Čujottum 25.3.2024. (maadâsämikielân)
  7. ↑ Kulonen, Ulla-Maija: Eteläsaame Saamelaiskulttuurin ensyklopedia. 23.12.2015. Čujottum 25.3.2024. (eŋgâlâskielân)
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 Vuolab, Siv Eli: Norsk-sørsamisk ordbok gis ut i dag NRK Sápmi. 29.10.2009. Čujottum 25.3.2024. (kirjetárukielân)
  9. ↑ 9,0 9,1 Eriksen, Ann Marita: Ventetiden snart over NRK Sápmi. 29.1.2008. Čujottum 26.3.2024. (kirjetárukielân)
  10. ↑ 10,0 10,1 Norsk–sydsamisk ordbok. Daaroen–åarjelsaemien baakoegærja Iđut. Čujottum 25.3.2024. (kirjetárukielân)
  11. ↑ 11,0 11,1 Olli, Anne: Fidnii bálkkašumi barggus ovddas NRK Sápmi. 25.11.2010. Čujottum 25.3.2024. (tavesämikielân)
  12. ↑ 12,0 12,1 Sørsamisk bibelbok lansert Sámi girkoráđđi - Sáme girkoráde - Saemien gærhkoeraerie - Samisk kirkeråd. 28.11.2018. Čujottum 25.3.2024. (kirjetárukielân)
  13. ↑ Godkjenning av sørsamiske liturgier - gudstjeneste, vigsel og gravferd (PDF) Samisk kirkeråd. 2016-09-04-05. Čujottum 25.3.2024. (kirjetárukielân)
  14. ↑ Beaivdegirji – Sámi girkoráđđi – Ráđđečoahkkin – Girkonjárga – Kirkenes – Njukčamánu 10.-11. b. 2015 (PDF) Säämi kirkkorääđi. 2015-03-10–11. Čujottum 25.3.2024. (tavesämikielân)
  15. ↑ Larsen, Dan Robert: To priser på to dager til Máret Sárá 22 November 2016. NRK. Čujottum 23 September 2016. Norwegian
  16. ↑ Sámi giellalávdegoddi Čoahkkingirji 1/06 (PDF) Säämi lävdikodde. uđđâivemáánu 2016. ”Lajla Mattson Magga, lullisámegiela lahttu, Ruoŧŧa” Čujottum 26.3.2024. (tavesämikielân), (suomâkielân) já (kirjetárukielân)
  17. ↑ Dieđahus sámiid X konferánsii (PDF) Säämi lävdikodde. 7.6.1978. Čujottum 26.3.2024. (tavesämikielân), (suomâkielân) já (kirjetárukielân)
  18. ↑ 18,0 18,1 Aarporten jih Åarjel-smaaregen soptsesh = Samiske fortellinger fra Hattfjelldal og Trøndelag Finna. Čujottum 25.3.2024. (suomâkielân)
  19. ↑ 19,0 19,1 Ylikoski, Jussi: Ole Samuel Elsvatn gon Gunhild Oline Børgefjellen soptsesh jaepeste 1886. Sámis, 6/2019, nr 29, s. 46. Artikkâl nettiversio Čujottum 26.3.2024. (maadâsämikielân)
  20. ↑ Samiska språken är deras livsuppgift Sveriges Radio. 22.11.2010. Čujottum 25.3.2024. (ruotâkielân)
  21. ↑ Saara jih Laara Ovttas/Aktan/Aktesne. 29.6.2013. Čujottum 25.3.2024. (maadâsämikielân)
  22. ↑ Daate lea piere Finna. Čujottum 29.2.2024. (suomâkielân)
  23. ↑ Govneboetske Ovttas/Aktan/Aktesne. 18.6.2013. Čujottum 25.3.2024. (maadâsämikielân)
  24. ↑ Maahke ryöknie Ovttas/Aktan/Aktesne. 13.7.2012. Čujottum 25.3.2024. (maadâsämikielân)
  25. ↑ 25,0 25,1 Helander, Astrid: Čállán mánáid­girjji mátta- ja davvi­sámegillii Ávvir. 7.3.2020. Čujottum 25.3.2024. (tavesämikielân)
  26. ↑ Utsi, Johan Ante: Lanserte boken sørsamisk grammatikk NRK Sápmi. 19.12.2012. Čujottum 25.3.2024. (kirjetárukielân)
  27. ↑ Meisdal, Simen: Sør-samiske minner. Fjell-Lomm, 22.12.2016, 122. ihekerdi, nr 47, s. 4. Artikkâl nettiversio Čujottum 25.3.2024. (kirjetárukielân)
  28. ↑ Aalkoe - Lohkehtæjjabïhkedimmie ööhpehtimmie 1-15 Ovttas/Aktan/Aktesne. 26.6.2013. Čujottum 25.3.2024. (maadâsämikielân)
  29. ↑ Aalkoe – Lohkehtæjjabïhkedimmie ööhpehtimmie 16 – 31 Ovttas/Aktan/Aktesne. 26.6.2013. Čujottum 25.3.2024. (maadâsämikielân)
  30. ↑ Aalkoe elementærkurs i sør-samisk Ovttas/Aktan/Aktesne. 3.6.2020. Čujottum 25.3.2024. (maadâsämikielân)
  31. ↑ Aalkoe - Elevbok - Leksjon 16-31 Ovttas/Aktan/Aktesne. 3.6.2020. Čujottum 25.3.2024. (maadâsämikielân)
  32. ↑ Aalkoe ööhpehtimmie 1-15 Ovttas/Aktan/Aktesne. 26.6.2013. Čujottum 25.3.2024. (maadâsämikielân)
  33. ↑ Aalkoe ööhpehtimmie 16-31 Ovttas/Aktan/Aktesne. 26.6.2013. Čujottum 25.3.2024. (maadâsämikielân)
  34. ↑ Gunilla Bergström: Buerie jijje Aalfone. Ruotâ kunâgâslâš kirjerááju LIBRIS, 1984. ISBN 978-91-7716-010-6. Tyeje nettiversio (čujottum 25.3.2024). (ruotâkielân)
  35. ↑ Solbakk, Mihkku: MO MÁNÁ RÁHKADIT? Ođđa mánáidgirji ČálliidLágádusas ČálliidLágádus. 26.10.2021. Čujottum 25.3.2024. (tavesämikielân)
Viežžum saajeest "https://smn.wikipedia.org/w/index.php?title=Lajla_Mattsson_Magga&oldid=100365"