Siiri Rantanen
| Siiri Rantanen | |
|---|---|
 |
|
| Persovntiäđuh | |
| Šoddâm | juovlâmáánu 14. peeivi 1924 Tohmajärvi |
| Jáámmám | vyesimáánu 5. peeivi 2023 (98-ihásâžžân) Lahti, Suomâ |
| Karrieer tiäđuh | |
| Jiellâhnommâ | Äitee |
| Servi |
Wärtsilän Teräs Joensuun Kataja Lahden Hiihtoseura Pertunmaan Ponnistus |
| Šlaajâ | meccičuoigâm |
| Maailmcup | |
| Pajeh | 1946–1969 |
|
[ Mute Wikidatast ]
|
|
 | ||
| Miitaalsajeh | ||
 Olympialiih
| ||
|
Cortina 1956 | 3 × 5 km |
|
Oslo 1952 | 10 km |
|
|
Squaw Valley 1960 | 3 × 5 km |
| Maailmmiäštárkištoh | ||
|
Falun 1954 | 10 km |
|
|
Falun 1954 | 3 × 5 km |
|
|
Lahti 1958 | 3 × 5 km |
|
Lahti 1958 | 10 km |
|
|
Zakopane 1962 | 3 × 5 km |
Siiri Rantanen (j.s. Lintunen; 14. juovlâmáánu 1924 Tohmajärvi, Suomâ – 5. vyesimáánu 2023 Lahti, Suomâ)[1] lâi syemmilâš čyeigee já olympiavyeittee. Suu jiellâhnommân lâi Äitee, mii čuujoot toos, et sun lâi tego enni puohháid já meid enniolmooš aktiivčuoigâmijdis ääigi, mii ij lam táválâš.
Eellim[mute | mute käldee]
Siiri Rantanen šoodâi viljâleijeeperrui, já sii perrust lijjii kuttâ párnáá. Tastko suu enni jaamij nuorrân, Siirin paasij stuorrâ ovdâsvástádâs perrust, nuorâb párnáin já päikkipargoin. Kuusâid sun poojij jo ovdil škoovlân vuolguu.[2]
Siiri naajâi Kalle-kálláinis, kote lâi rävdee. Sun aasâi perruinis Liperist. Suoi finnijn kyehti kaandâ: Martti (š. 1946) já Aarre (1949–2023).[3]
Karrieer[mute | mute käldee]
Siiri Rantanen čuoigâi škoovlâst kandâi säärjist, tastko nieidâin ohtâgin ij sunjin pittáám. Sust pääihist iä lam saveheh, nuuvt et suu eeči tuálvui Siiri ennui pelnubmeettersii suávi, mast iänui raahtij savehijd Siirin já suu obbijd-uv.
Siiri finnij vuosmuid Järvisii kištosavehijdis ive 1951, adai ive ovdil Oslo tälviolympialij, main Suomâ nisoneh väldidii kulmâ vuossâmuu saje, já Siiri jieš lâi kuálmád. Taah lijjii vuosmuuh olympialiih, moid nisoneh-uv puohtii uásálistiđ.
Siiri lii muštâlâm, et talle iä lam valmiimehkin. Pargoi maŋa ulmuuh hárjuttâllii nuuvt ennuv ko voijii, já motomin lijjii leeirah-uv, mut ij tobbeengin maggaargin stivrim lamaš. Nisoneh čuoigii já hárjuttâllii jiečânis já meiddei hávskuttâllii. Tehij tipšom tábáhtui tánssáámáin.
Siiri lii muštâlâm, et nissoončyeigeeh finnejii oovtâid savehijd täälvist. Motomin saaveehfabrik lâi adelâm nisonáid värisavehijd-uv, mut almaah vuobdii taid já kevttii saaveehruuđâid. Siiri jieš vuoidâi savehijdis čuoigâmkištoin.
Siiri finnij ive 2015 áinoo valastâllen máttááttâs- já kulttuurministeriö vuosmuu tove mieđettem tievâslii valastâlleeiäláttâs.[4]
Mitaleh[mute | mute käldee]
Siiri Rantanen juuvsâi čuoigâmivijdis ääigi maaŋgâid merhâšittee palhâšuumijd:[5]
- Kollemiitaal 3 x 5 km viestâst Cortina olympialijn 1956
- Silbâmiitaal 10 km čuoigâmijn MM-kištoin Falunist 1954
- Silbâmiitaal 3 x 5 km viestâst MM-kištoin Falunist 1954
- Silbâmiitaal 3 x 5 km viestâst MM-kištoin Lahtist 1958
- Pronssimiitaal 10 km čuoigâmijn Oslo olympialijn 1952
- Pronssimiitaal 10 km čuoigâmijn MM-kištoin Lahtist 1958
- Pronssimiitaal 3 x 5 km viestâst Squaw Valley olympialijn 1960
- Pronssimiitaal 3 x 5 km viestâst MM-kištoin Zakopanest 1962
- 26 Suomâ miäštárvuottâd čuoigâmist
- Suomâ miäštárvuođah enâdâhkaččâmist já maađijpyerástâlmist
- Finlandia-čuoigâm nisonij säärji vuáittu ivij 1976 já 1977
Huámášumepalhâšuumeh[mute | mute käldee]
Siiri Rantanen finnij maaŋgâid huámášumepalhâšuumijd:[6]
- Ive nissoonvalastâllee ivij 1954, 1956, 1958 já 1959
- Čyeigeepääcis Lahti čuoigâmstadionân ive 1997
- Suomâ lihâdemkulttuur já valastâllâm stuorrâ ánsuristâ ive 2009 já Lahti-miitaal nr. 35 ive 1995
- Jeessân Suomâ valastâllâm kunneegallerian Hall of Famen ive 2012[7]
- Lahtist uárnejum tave-eennâmlâš tälvišlaajâi MM-kištoi 2017 vuosmuš čoovdâ ive 2014
- Siiri päälgis (5,5 km) Tohmajärvist 2015
Fáádást eres soojijn[mute | mute käldee]
Wikimedia Commonsist láá koveh teikkâ eres tiätuvuárháh fáádást Siiri Rantanen.
Käldeeh[mute | mute käldee]
- ↑ Hiihtäjälegenda Siiri ”Äitee” Rantanen on kuollut Helsingin Sanomat. 5.5.2023. Čujottum 7.5.2023. (suomâkielân)
- ↑ Olympiavyeittee Siiri Rantanen lii jáámmám anarasaavis.fi. Čujottum 7.5.2023.
- ↑ Arkimies, Tuomas: Ystävä kertoo: Siiri Rantanen kohtasi valtavan surun juuri ennen kuolemaansa Ilta-Sanomat. 5.5.2023. Čujottum 9.5.2023. (suomâkielân)
- ↑ Ensimmäiset urheilijaeläkkeet myönnettiin - lista täynnä legendoja Yle Urheilu. 23.7.2015. Čujottum 9.5.2023. (suomâkielân)
- ↑ RANTANEN Siri - Athlete Information www.fis-ski.com. Čujottum 28.5.2023.
- ↑ Siiri Rantanen – Äitee, Suomen hiihtokuningatar www.naistenaani.fi. Čujottum 7.5.2023. (suomâkielân)
- ↑ Hall of Fame täydentyi neljällä nimellä Yle Urheilu. 16.1.2012. Čujottum 9.5.2023. (suomâkielân)