Pandemia
Pandemia (tovláá kreikakielâ sanijgijn πᾶν pan "puoh" já δῆμος demos "ulmuuh") lii epidemia mii lii levânâm maŋgáid nanamáid teikkâ maailmvijđosávt.
Pandemiah láá lamaš ovdâmerkkân koskâääigi čapis sorme, 1800- já 1900-lovoin čiččâm pandemiad tovâttâm kolera já ivij 1918–1919 espanjatavdâ. Uđđâsumos pandemia lii kiđđuv 2020 maailmvijđosávt levânâm koronapandemia COVID-19.
WHO 6 uhketääsi
[mute | mute käldee]Maailm tiervâsvuotâorganisaatio WHO addel ellein vuálgám virustavdâi pandemiariiskâ miäruštâlmân kuttâ uhketääsi:
- Uhketääsi 1: Ellei viruseh iä toovât taavdâid ulmuin.
- Uhketääsi 2: Taavdâ njuámmum ellest ulmui lii aiccum. Máhđulâš pandemiauhke.
- Uhketääsi 3: Motomeh ovtâskâs ulmuuh puáccájeh influenssavirus keežild. Njuámmum ij čuuvtij njuámu ulmust nuubán.
- Uhketääsi 4: Lii čaittum, et tavdâ njuámu ulmust nuubán. Tavdâ leevvân siärvustáásán. Merhâšittee pandemiariskâ.
- Uhketääsi 5: Tavdâ njuámu ulmust nuubán aainâs-uv kyevti enâmist. Ollâ pandemiavaarâ.
- Uhketääsi 6: Virus leevvân kukkenorroo enâmân. Pandemia joođoost.