John Lennon
| John Lennon | |
|---|---|
.jpg)
| |
| Persovntiäđuh | |
| Šoddâm | roovvâdmáánu 9. peeivi 1940 |
| Šoddâmsaje | Liverpool, Eŋland, Ovtâstum kunâgâskodde |
| Jáámmám | juovlâmáánu 8. peeivi 1980 (40-ihásâžžân) |
| Aalmugjeessânvuotâ | ovtâstumstaatâlâš |
| Musikkár | |
| Aktiivlâžžân | 1957–1975, 1980 |
| Genreh | pop, rock, poprock |
| Čuojânâsah | kiitaar, banjo, basso, kuoskâttâhčuojânâs, njälmiharppâ, tamburiin |
| Skiärrufinnodâh | EMI |
| Peerâ | |
| Pelikyeimi | Cynthia Powell (1962–1968) Yoko Ono (1969–1980) |
| Párnááh | 2 |
| Lasetiäđuh | |
| Nommâčáálus | 
|
| Päikkisijđo | www.johnlennon.com |
John Lennon (9. roovvâdmáánu 1940 Liverpool, Eŋland – 8. juovlâmáánu 1980 New York, New York, Ovtâstum staatah) lâi eŋlandlâš musikkár, kirječällee já grafikkár. Sun lâi ohtâ The Beatles vuáđudeijein.
Eellim[mute | mute käldee]
John Lennon šoodâi roovvâdmáánu 9. peeivi 1940 Liverpoolist, Eŋlandist. Suu vaanhimeh láin Julia já Freddie Lennon. Lennon vaanhimeh iäránáin traumaatlávt[1] talle ko kandâ lâi tuše neelji-ihásâš. Iäránem maŋa John Lennon kaartâi varriđ čovgâ Mimi-kuáskis luus.[2] Suu eeči lâi merâalmai, ige sun teivâm kaandâs távjá.[2] Suu enni vist kollij távjá algees lunne.[2] Sun máttááttij Lennon čuojâttiđ banjo já piano, já sun oostij algasis vuosmuu kiitaar.[2] Lennon enni jaamij autopäärtist talle ko Lennon lâi nubálovihásâš.[2] Eeni jäämmim lâi ohtâ puoh traumaatlijn tábáhtusâin Lennon elimist.[2] Ton maŋa Lennonân lâi vaigâdub lyettiđ ulmuid, já sun poolâi tast, ete ulmuuh kyeddih suu.[3]
16-ihásâžžân Lennon vuáđudij muusikjuávhu Quarry Men.[1][2] Ive 1957 Lennon teeivâi Paul McCartney já povdij suu fáárun muusikjuávkun. Muáddi ive maŋeláá suoi vuáđudáin The Beatles. John Lennon já Paul McCartney kuullâv peeggâlmumos laavlârähtei juávkun muusik historjást. The Beatles lâi aktiivlâžžân iivij 1960–1970.
Lennon iäránij The Beatlesist ive 1969 čohčâmáánust.[1] Ive 1970 sun almostitij jieijâs deebyytsooloalbum John Lennon/Plastic Ono Band. Ive 1971 sun almostitij Imagine, mii lii suu peeggâlmumos album. Kritikkáreh rámmojii Imagine.
Lennon naajâi Cynthia Powelláin 21-ihásâžžân. Sunnui šoodâi ohtâ pärni, Julian, ive 1963.[2] Julian ij uáinám eejis ko moddii vanhimijdis iäránem maŋa. Cynthia Powell já John Lennon iäránáin ive 1968.[4] Lennon naajâi jaapaanlâš taaidâr Yoko Onoin čuávuváá ive.[1] Sunnuu alge, Sean, šoodâi ive 1974, mon maŋa Lennon jooskâi porgâmist muusiksyergist já vuájui peerâelimân.[1] Lennon já Ono láin korrâsávt Vietnam suáđi vuástá, já Lennon lâi mudoi-uv pooliitlávt aktiivlâš.[1]
John Lennon jaamij ive 1980 juovlâmáánust. Fani Mark Chapman paajij Lennon Manhattanist Lennon táálu oovdâst. Lennon morhe vaaigut vala-uv korrâsávt popkulttuurân. Jäämmim maŋa Lennon lii peessâm Songwriters Hall of Famen já Rock and Roll Hall of Famen.[1]
Diskografia[mute | mute käldee]
Studioalbumeh[mute | mute käldee]
- John Lennon/Plastic Ono Band (oovtâst Plastic Ono Bandáin, 1970)
- Imagine (1971)
- Some Time in New York City (oovtâst Yoko Onoin, 1972)
- Mind Games (1973)
- Walls and Bridges (1974)
- Rock 'n' Roll (1975)
- Shaved Fish (1975)
- Double Fantasy (oovtâst Yoko Onoin,1980)
- Milk and Honey (oovtâst Yoko Onoin, jäämmim maŋa, 1984)
Livealbumeh[mute | mute käldee]
- Live Peace in Toronto 1969 (1969)
- Live in New York City (jäämmim maŋa, 1986)
Bibliografia[mute | mute käldee]
- In His Own Write (1964)
- A Spaniard in the Works (1965)
- Skywriting by Word of Mouth (1986)
- Lyrics of John Lennon (1997)
- The John Lennon Letters (2012)
Fáádást eres soojijn[mute | mute käldee]
Wikimedia Commonsist láá koveh teikkâ eres tiätuvuárháh fáádást John Lennon.
Käldeeh[mute | mute käldee]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 John Lennon biography.com. 14.4.2021. Čujottum 21.6.2024. (eŋgâlâskielân)
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 John Lennon britannica.com. 1.6.2024. Čujottum 21.6.2024. (eŋgâlâskielân)
- ↑ About johnlennon.com. Čujottum 21.6.2024. (eŋgâlâskielân)
- ↑ John Lennon's son Julian reveals the 'frustrating' Beatles song that drives him 'up the wall' nypost.com. 20.12.2023. Čujottum 21.6.2024. (eŋgâlâskielân)