Subjekt
Subjekt lii celkkuujeessân. Subjekt almoot celkkuu tahhee teikkå váldufáádá.
Subjekt puáhtá kavnâđ celkkust ton jurduin, et tot táválávt västid koččâmuššáid Kii? Kiäh? Mii? Moh? Celkkuu subjekt puáhtá nomâttiđ meid tutkâmáin saanij merhâšuumijd ađai semantik. Vuoluubele tavlustuvvâst láá oovdânpuohtum motomeh subjekt semantliih roolih.[1]
Subjekt semantliih roolah
[mute | mute käldee]Čuávuváin ovdâmeerhâin subjekt lii kursivistum:
| Tahhee: | Ákku kuáru kammuid. |
| Hiettee: | Mun finnejim päälhi. |
| Feerejeijee: | Mun tuubdâm Joovnâ. |
| Fáddá: | Matti šoodâi máttáátteijen. Jovnâ čokkáá. Lâi suotâs, ko poottih. Lii suotâs čäälliđ. |
| Päikki: | Riddo lâi kukken. |
| Čuosâttâh: | Uáksi toijui. Muorâ luoddânij. |
| Puáđus: | Käärbis pikkâdui. |
Subjekt säniluokka já häämi
[mute | mute käldee]Čuávuváin ovdâmeerhâin subjekt lii kursivistum:
1) Nominativhámásâš substantiv teikâ pronomin
Almai huksij olssis táálu.
Sun huksij táálu.
Táálu lii ruopsâd.
Káátu alne láá lodeh.
Uccâ kandiih sierâdeh olgon.
Ton táálu ulmuuh kale láá riggáh.
2) Infinitiv
Lii hävski sierâdiđ muottust.
Lii suotâs čäälliđ reeivâ.
3) Celkkuu formaallâš subjekt tot
Tot lii pyeri, jis ohtâgin sämikielâ seeilâčij.
Tot ij lah pyeri ko tääbbin lii.
Tot lii varâlâš muotâääigi luodâ käälliđ ruttâčiävá kuuvl.
4) Uálgiceelhâ
Lii suotâs, ko poottih.
Ij lah pyeri, et vuálgáh tääl jo.
Subjektittes celkkuuh
[mute | mute käldee]Motomijn luándutile almotteijee veerbâin ij lah kuássin subjekt. Tagarij veerbâi subjekt nommâ lii nollásubjekt. Ton merkkân puáhtá kevttiđ Ø.[1]
Ø Arva.
Ø Piäggá.
Motomin subjekt lii almottum jo predikatveerbâ kiäččusist. Talle celkkust ij lah sierânâs subjektsääni uáinusist.[1]
Poottim jieht pááikán.
Kuás vyelgivetteđ?
Iäruh anarâškielâst já suomâkielâst
[mute | mute käldee]Stuárráámus iäru subjekt kevttimist suomâkielâ já anarâškielâ kooskâst lii nominaallii subjekt saje. Suomâkielâst tot puáhtá leđe nominativist teikkâ partitivist. Anarâškielâst vist subjekt lii ain nominativist.[1]
Ohtâ iäru lii meiddei tot, et suomâkielâst feerimcelkkuuh já motomeh eres ceelhâtiijpah láá maŋgii subjekittemeh. Anarâškielâst vist feerimcelkkuin-uv lii táválávt subjekt.[1]
Lii mottoomverd tulkkumäšši, láá-uv persovnpronomineh suomâkielâlijn celkkuin subjekteh vâi mohnii eres celkkuujesânijd.[1]
Epimiärálâšvuotâ
[mute | mute käldee]Pihalla on poro.
Šiljoost lii puásui.
Pihalla on poroja.
Šiljoost láá poccuuh.
Juoksijoita tuli koko ajan maaliin.
Käččeeh pottii ohtânmaanoost moolân.
Antilla on hevosia.
Aantist láá hiäppušeh.
Juávulâšvuotâ
[mute | mute käldee]Tässä kannussa on maitoa.
Taan káánust lii mielkki.
Motomeh ceelhâtiijpah
[mute | mute käldee]Minun täytyy lähteä.
Mun koolgâm vyelgiđ.
Minua itkettää.
Mun čiärustuum.