Njuškii siskáldâsân

Ryevdikuálmihâš

Wikipedia:st
Ryevdikuálmihâš
Gasterosteus aculeatus
(Linnaeus, 1758)
Tile LC (eellimvuáimálâš)[1]
Tile Suomâst LC (eellimvuáimálâš)[2]
Tieđâlâš luokittâllâm
Doomeen Sellâvááimusliih Eucarya
Kodde Elleekodde Animalia
Uáiviráiđu Savosuonâsiih Chordata
Vyeliráiđu Čielgitávtáliih Vertebrata
Pajeluokka Tähtikyeleh Osteichthyes
Luokka Actinopterygii
Vyeliluokka Neopterygii
Lahko Säggikyeleh Gasterosteiformes
Vyelilahko Gasterosteoidei
Hiäimu Säggikyeleh Gasterosteidae
Suuhâ Gasterosteus
Šlaajâ aculeatus
Ryevdikuálmihâš Färsuollui postâmeerhâst

Ryevdikuálmihâš (Gasterosteus aculeatus) lii kyelišlaajâ, mast láá seelgist kulmâ čuhâ säägi.[3]

Stuárudâh já olgohäämi

[mute | mute käldee]

Ryevdikuálmihâš lii 4–7 senttid kukke, enâmustáá 11 senttisâš. Ton eellimahe lii 1–4 ive.[3]

Tiettum já eellimpiirâs

[mute | mute käldee]

Ryevdikuálmihâš lii algâaalgâst meerâst vuálgulâš, já Aanaarjáávrán tot lii šoddâm lovmat ihheed tassaaš, ko jävri lâi vala ohtâvuođâst meerân. Ryevdikuálmihâš kávnoo meid Tiänust já ton uálgijuuvâin.[3]

Ryevdikuálmihâš lijkkoo iälustiđ keessiv rido aldasijn já loppâkeesi tot sirdoo kieŋâlubboid čassijd. Eres uccâkuálái náálá ryevdikuálmihááh láá uáivádâhkyeleh.[3]

Purrâmâš já šoddâm

[mute | mute käldee]

Ryevdikuálmihááh iä rantustâl purrâmâšâs háárán. Toh poreh tom, mii lii kuás-uv kavnuumist. Purrâmâšliiston kuleh saveh, jieškote-uvlágáneh jäävri ponneest iälusteijee suovsah já mááđuh, čielgitävtittemeh, kyele meeinih já kyele čiivgah. Ryevdikuálmihááh sättihpa toppiđ motomin joba mátuvuogân-uv.[3]

Kuuđđâmahe já lasanem

[mute | mute käldee]

Ryevdikuálmihâš uulât kuuđđâmahan 1–2 ihásâžžân. Ko tot lii finnim olssis hejâmááccuh pajalân, te talle tot väldid olssis reeviir, kuus huksee taammâdmáin piäju, ađai kuáđi, já hokâttâl niŋálâs kyele kuuđđâđ tohon. Ko tot lii finnim niŋálâs kuuđđâđ, te tast maŋa ores vuájálit niŋálâs meddâl já mana kuátásis heđâlmittiđ meeinijd. Mottoom ääigi keejist ores álgá oppeet hokâttâllâđ uđđâ niŋálâs kuátásis já ko tot-uv lii kuuđđâm já meeinih heđâlmittum, já jis kuáti álgá leđe meeinijn tievâ, te talle ores álgá huolâttiđ maajeeldpuátteinis. Koorâid kočâttâm čiivgâin ores ana vala huolâ muáddi oho já jis čivgâ lii kárgám, te tot tuáppee tom njálmásis já čulgâd maasâd kuátán.[3]

Fáádást eres soojijn

[mute | mute käldee]

Käldeeh

[mute | mute käldee]
  1. Three-spined Stickleback iucnredlist.org. Čujottum 7.3.2023. (eŋgâlâskielân)
  2. Väinölä, Risto: Kolmipiikki – Gasterosteus aculeatus Suomen Lajitietokeskus. 2019. Čujottum 7.3.2023. (suomâkielân)
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 Morottaja, Matti: Ryevdikyeleh. Anarâš-kalender 2002, 2002. Anarâškielâ servi ry.