Njuškii siskáldâsân

Objekt

Wikipedia:st

Objekt lii celkkuujeessân. Objekt almoot pargo čuosâttuv ađai tom, moos tekkâ kiäs čujottuvvoo. Objekt puáhtá västidiđ koččâmuššáid Mon? Maid? Kiäm? Kiäid?[1]

Objekt semantliih roolah

[mute | mute käldee]

Čuávuváin ovdâmeerhâin objekt lii kursivistum:

Puáđus: Eeči raahtij kárbá.
Čuosâttâh: Mun lyeddejim muorâ.
Eeči máálái peevdi.
Fáddá: Mun kočâttim keeđgi.

Nijlâs kiäččá muu.
Ákku lijkkoo kuálán.
Ákku ij poollâm kuobžâst.
Kolgâččij porgâđ tom-uv pargo.

Feerejeijee: Juhháán suttâdij eejis.
Meeri: Juhháán juuvsâi Maarit.

Objekt säniluokka já häämi

[mute | mute käldee]

Čuávuváin ovdâmeerhâin objekt lii kursivistum:

1) Akkusativhámásâš noomin

Mun oinim kuobžâ.
Mun kavnim ennuu luámánijd.
Mun kuddim stuorrâ ráávdu.
Almai kaavnâi lappum kaandâ.

2) Lokativhámásâš noomin

Puurâ mii málásist!
Časkeest váhá leeibist!

Lokativhámásii objekt puáhtá tulkkuđ meid ellipslâš celkkun, mast akkusativhámásâš objekt lii kuođđum meddâl: Puurâ [uási] mii málásist, Časkeest váhá / [uccâ pittáá] leeibist. Nubbe muulsâiävtulâš tulkkum lii, et täin celkkuin málásistleeibist láá veerbâi puurâčaskeest tievâdâsadverbialeh.[1]

3) Infinitiv

Páárnáš lii oppâm väzziđ.

4) Uálgiceelhâ

Lam kuullâm, et sun lii čeppi sárguđ.
Orom muštemin, et suoi kolgáin onne vyelgiđ.
Jiem ibbeerd, mondiet ulmuuh iä tuostâ sárnuđ sämikielâ.

Objekt iäruh suomâkielâ já anarâškielâ kooskâst

[mute | mute käldee]

Suomâkielâst nominallâš objekt puáhtá leđe (genetivhámásii) akkusativist, nominativist teikkâ partitivist. Anarâškielâst nominallâš objekt lii ain akkusativist. Suomâkielâst objekt soojijn puáhtá kuvviđ miärálâšvuođâ, objekt ubânâsvuođâ teikkâ tooimâ koskânorroomvuođâ.[1]

Minä maalaan talon. (Objekt lii miärálâš teikkâ toimâ vaalmâš)
Minä maalaan taloa. (Objekt lii epimiärálâš teikkâ toimâ koskân)

Anarâškielâst objekt soojijn ij pyevti kuvviđ taam iäru; kuábáš-uv ovdebáin celkkuin šodâččij akkusativhámásijn objektáin:

Mun mááláám táálu.

Epimiärálii já miärálii objekt iäruttem anarâškielâst

[mute | mute käldee]

Miärálâšvuođâ tâi epimiärálâšvuođâ puáhtá almottiđ om. pronominijguin teikkâ eres miärusijguin.[1]

Piirit maalasi talon.
Piirit máálái ubâ táálu.

Syö kala!
Puurâ tom kyele!

Koskânorroomvuođâ almottem anarâškielâst

[mute | mute käldee]

Koskân leijee tooimâ teikkâ loopân tohhum tooimâ puáhtá almottiđ om. verbâhäämi teikkâ adverbialij saje muttemáin.[1]

Kirjoitan nyt kirjeen.
Mun čálám tääl reeivâ.
Kirjoitan nyt kirjettä.
Mun lam tääl čälimin reeivâ.

Maalasin taloa kolme päivää.
Mun máálájim táálu kulmâ peeivi.
Maalasin talon kolmessa päivässä.
Mun máálájim táálu kuulmâ peeivist.

Käldeeh

[mute | mute käldee]
  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Anarâškielâ ceelhâoppâ - Kuursâ luuhâmmaterial (PDF) / Marja-Liisa Olthuis, Henna Aikio, Petter Morottaja - Čujottum 21.6.2021