Bogno (Lugano)
| Bogno Oovdiš kieldâ |
|
|---|---|
 Fojorina-nommâsâš vääri já Bogno (uálgispeln) |
|
 vaakun |
|
  Bogno |
|
|
Koordinaateh: |
|
| Staatâ |
 Sveicci |
| Kanton |
 Ticino |
| Pirrâdâhkodde | Lugano |
| Tááláš kieldâ | Lugano |
| Vuáđudum | ij tiäđust |
| Lopâttum | 2013 |
| Vijđodâh | 4,22[1] km² |
| Alodâh | 965[2] m |
| Ässeeloho | 142[3] (2012) |
| Ässeesaahâdvuotâ | 33,65 ässed/km² |
| Äigi | UTC+1 |
| – kesiäigi | UTC+2 |
| Kieldânummeer | 5155 |
| Postânummeer | 6951 |
| Sundenummeer | 091 |
 Bogno kieldâ |
 Ticino kanton |
Bogno lii oovdiš kieldâ Lugano pirrâdâhkoddeest, Ticino kantonist, Sveeicist. Onnáá peeivi tot kulá Lugano kaavpug Val Colla -nommâsii kaavpuguásán. Ive 2012 Bognost assii 142 olmožid.[3] Kieldâ vijđodâh lâi 4,22[1] km², já ton ässeesaahâdvuotâ lâi 33,65 ässed/km².
Bogno naaburkieldah lijjii Certara já Valcolla Sveeicist sehe Cavargna já Val Rezzo Italiast.
Historjá
[mute | mute käldee]
San Rocco kirkko mainâšui vuossâmuu tove ive 1591, já tot vijđedui ive 1780. Ive 1811 Bogno iäránij Colla servikoddeest. 1800-lovvoost Bogno ässeeh lijjii čovgâ ohtâvuođâst Cavargna leevi ässeiguin Italia peln San Lucio -várádâhnjuáski peht. Ohtâvuođah Luganon kuittâg lasanii tast maŋa ko luodah toos huksejuvvojii iivij 1854 já 1886.[3]
1900-lovo Bogno ässeeloho kiäppánij jotelávt, tastko eennâmtuálu ij lamaš innig siämmáá tehálâš ko ovdil já ulmuuh värrejii Luganon, kost lijjii pyerebeh máhđulâšvuođah finniđ pargo. Siämmást stuorrâ uási siijdâ tááluin muttojii luámutáállun, já onnáá peeivi táálui omâsteijeeh viettii Bognost luámuidis. 1900-lovo loopâst siijdâst toimii muorâčeppityejiviste já hooteel-raavâdviäsu.[3]
Kieldâlahtem
[mute | mute käldee]Bogno kieldâ lopâttui cuáŋuimáánu 14. peeivi 2013, ko Bogno, Cadro, Carona, Certara, Cimadera, Sonvico já Valcolla kieldah lahtojii Luganon.
Aalmugjienâstem 20.11.2011
[mute | mute käldee]Bogno, Cadro, Certara, Cimadera, Lugano, Sonvico já Valcolla ässeeh tuhhiitii kieldâlahtem aalmugjienâstmist, mii uárnejui skammâmáánu 20. peeivi 2011. Kieldâlahtem tuhhiittii 76,69 % jienâsteijein. Bogno kieldâst jienâstii 70 olmožid. Sist 62 ađai 88,57 % tuhhiittii kieldâlahtem.[4]
| Kieldâ | Jienâsteijeeh | % | Toháliih jienah | Kale | % | Ij | % |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Bogno | 72 | 67,92 | 70 | 62 | 88,57 | 8 | 11,43 |
| Cadro | 1 170 | 82,45 | 1 163 | 660 | 56,75 | 503 | 43,25 |
| Certara | 31 | 63,27 | 31 | 27 | 87,10 | 4 | 12,90 |
| Cimadera | 93 | 66,91 | 93 | 79 | 84,95 | 14 | 15,05 |
| Lugano | 11 821 | 39,57 | 11 550 | 9 029 | 78,17 | 2 521 | 21,83 |
| Sonvico | 1 057 | 75,72 | 1 050 | 796 | 75,81 | 254 | 24,19 |
| Valcolla | 375 | 70,62 | 372 | 336 | 90,32 | 36 | 9,68 |
| Ohtsis | 14 619 | 43,62 | 14 329 | 10 989 | 76,69 | 3 340 | 23,31 |
Aalmugjienâstem 11.3.2012
[mute | mute käldee]Carona ässeeh pessii jienâstiđ esken ive 2012. Njuhčâmáánu 11. peeivi 2012 uárnejui nubbe aalmugjienâstem, moos uásálistii puoh kieldah. Kieldâlahtem tuhhiittii 80,19 % jienâsteijein. Bogno kieldâst jienâstii 44 olmožid. Sist 40 ađai 90,91 % tuhhiittii kieldâlahtem.[5]
| Kieldâ | Jienâsteijeeh | % | Toháliih jienah | Kale | % | Ij | % |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Carona | 484 | 88,32 | 483 | 252 | 52,17 | 231 | 47,83 |
| Bogno | 44 | 40,74 | 44 | 40 | 90,91 | 4 | 9,09 |
| Cadro | 593 | 41,64 | 572 | 444 | 77,62 | 128 | 22,38 |
| Certara | 17 | 34,69 | 17 | 15 | 88,24 | 2 | 11,76 |
| Cimadera | 46 | 33,09 | 45 | 42 | 93,33 | 3 | 6,67 |
| Lugano | 12 468 | 41,71 | 11 968 | 9 668 | 80,78 | 2 300 | 19,22 |
| Sonvico | 545 | 39,01 | 521 | 454 | 87,14 | 67 | 12,86 |
| Valcolla | 236 | 44,28 | 231 | 216 | 93,51 | 15 | 6,49 |
| Ohtsis | 14 433 | 42,34 | 13 881 | 11 131 | 80,19 | 2 750 | 19,81 |
Eennâmtiätu
[mute | mute käldee]Bogno lii Cassarate-nommâsii juuvâ leevi pajeuásist. Kieldâ kuávdáš lii suullân 965 m merâtääsi paajaabeln.[2]
Viehâdâh
[mute | mute käldee]Ässeeloho
[mute | mute käldee]Käldee: Sveeici historjálâš sänikirje
Kirjálâšvuotâ
[mute | mute käldee]- Bernhard Anderes: Guida d'arte della Svizzera italiana. Edizioni Trelingue, Porza-Lugano 1980, s. 296.
- Flavio Maggi: Patriziati e patrizi ticinesi. Pramo Edizioni, Viganello 1997.
- Simona Martinoli et al.: Guida d'arte della Svizzera italiana. Edizioni Casagrande, Bellinzona 2007, s. 383.
Fáádást eres soojijn
[mute | mute käldee]
Wikimedia Commonsist láá koveh teikkâ eres tiätuvuárháh fáádást Bogno (Lugano).
Käldeeh
[mute | mute käldee]- ↑ 1,0 1,1 Val Colla - Il quartiere in numeri web.archive.org. Città di Lugano. Čujottum 8.12.2024. (italiakielân)
- ↑ 2,0 2,1 Bogno Mapcarta. Čujottum 8.12.2024. (eŋgâlâskielân)
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Gili, Antonio: Bogno Dizionario storico della Svizzera. Čujottum 7.12.2024. (italiakielân)
- ↑ Risultati votazione consultiva del 20 novembre 2011 m3.ti.ch. 20.11.2011. Čujottum 8.12.2024. (italiakielân)
- ↑ Risultati votazione consultiva dell'11 marzo 2012 m4.ti.ch. 11.3.2012. Čujottum 8.12.2024. (italiakielân)