Njuškii siskáldâsân

Amurleopard

Wikipedia:st
Amurleopard
Panthera pardus orientalis
(Schlegel, 1857)
Tile VU (kriittisávt uhkevuálásâš)[1]
Tieđâlâš luokittâllâm
Doomeen Sellâvááimusliih Eucarya
Kodde Elleekodde Animalia
Uáiviráiđu Savosuonâsiih Chordata
Vyeliráiđu Čielgitávtáliih Vertebrata
Luokka Njomâtteijeeh Mammalia
Vyeliluokka Šoddâdeijee njomâtteijeeh Theria
Uásiluokka Vuosâmaadâlâš njomâtteijeeh Eutheria
Lahko Piätuelleeh Carnivora
Vyelilahko Feliformia
Hiäimu Kissáelleeh Felidae
Vyelihiäimu Stuorrâ kisáh Pantherinae
Suuhâ Panthera
Šlaajâ pardus
Vyelišlaajâ orientalis

Amurleopard (Panthera pardus orientalis) lii leopard vyelišlaajâ. Eŋgâlâskielân amurleopardist láá noomah "Amur leopard", "Siberian leopard",[2] "Far Eastern leopard"[3] já "Korean leopard".[4] Suomâkielân tot lii "amurinleopardi".

Olgohäämi já stuárudâh

[mute | mute käldee]

Ores lii 107–136 cm kukke. Ton sevealodâh lii 64–78 cm, já ton seibi lii 82–90 cm kukkosâš. Ores tiäddá 32,2–48 kg, já niŋálâs vist tiäddá 25–42,5 kg. Amurleopard turkkâ lii times, saahâd já kukke. Tuurhâ kukkodâh keessiv lii 2–2,5 cm, já tälviv joba 7 cm. Tälviv amurleopard turkkâ lii kuovgisfiskâd, fiskisruopsâd teikkâ ruopsisfiskâd. Keessiv turkkâ lii kuovgâdub.[5]

Lavdâm

[mute | mute käldee]

Nuorttâ-Ruošâst amurleopard iälust kuávlust, mii lii 7 000 km2 vijđosâš.[6] Tot lii hárjánâm kolmâ šoŋŋâdâhân.[7] Amurleopard jotá enâmist nuubán Ruošâst, Kiinast já máhđulávt meiddei Tave-Koreast.[8] Oovtâ amurleopard eellimkuávlu lii táválávt 5 000–30 000 ha viijđes, já vijđodâh lii kiddâ ton avveest, suhâpeeleest já peerâstuáruduvâst. Eellimkuávlu sáttá leđe joba 100 km2 viijđes talle ko salâselleeh tegu kyeppirkozzâliih láá uccáá.[9]

Ruopsâdin merkkejum kuávlu lii tááláš tiettumkuávlu.

Kiinast amurleopard kovvejui pivdokamerain vuossâmuu keerdi ive 2010 Hunchun aalmuglâšmeecist Changbai váráduvâst.[10] Tobbeen láá sehe lostâvyevdih já kuácceevyevdih, moh láá 600–1 200 meetter aloduvâst, já ive koskâliegâsvuotâ lii suullân 1,5 °C.[11] Kiina eres kuávluin amurleopard tiättoo iänáážin tuárispeln leijee aalmuglâšmeecijn.[12]

Historjálávt amurleopard tiettui Siberia nuorttâoosijn já Kiina tavenuorttâoosijn sehe ubâ Mantšuriast já Korea njargâenâmist.[13] Ruošâst ton eellimkuávlu ucoi 1970-lovvoost joba 80 %. Korea njargâenâmist amurleopard lappui Jaapaan vääldi vyelni.[14] Iivij 1910–1945 tobbeen jammii ucemustáá 624 amurleopardid. Maadâ-Koreast majemuš amurleopard tuáppejui ive 1970,[4] já tobbeen amurleopard lii virgálávt jáámmám suhâjämimân. Motomeh totkeeh láá kuittâg iävtuttâm, ete Tave-Korea tuárispeln leijee kuávluh liččii vala pyereh já sopâvááh amurleopardân.[1] Kiinast amurleopard tiettui ovdil Xingan váráduvâst, Changbai vaarijn já Wanda vaarijn 1970-lovo räi.

Fáádást eres soojijn

[mute | mute käldee]

Käldeeh

[mute | mute käldee]
  1. ↑ 1,0 1,1 Amur Leopard iucnredlist.org. Čujottum 20.8.2024. (eŋgâlâskielân)
  2. ↑ Ognev, S. I.: Mammals of the U.S.S.R. and Adjacent Countries. Vol. 2 : Carnivora. Washington D.C.: National Science Foundation, 1962. ISBN 9780836830262.
  3. ↑ Pikunov, D. & Korkishko, V.: The Far Eastern leopard. Moskova: Nauka, 1992.
  4. ↑ 4,0 4,1 Hyun, J. Y. et al.: Phylogenetic study of extirpated Korean leopard using mitochondrial DNA from an old skin specimen in South Korea. PeerJ., 2020, nr 8, s. e8900. PubMed:32435529. doi:10.7717/peerj.8900.
  5. ↑ Heptner, V. G. & Sludskij, A. A.: "Bars (Leopard)". Mlekopitajuščie Sovetskogo Soiuza. Moskva: Vysšaia Škola [Mammals of the Soviet Union. Volume II, Part 2. Carnivora (Hyaenas and Cats)], s. 203–273. Washington DC: Smithsonian Institution and the National Science Foundation, 1992. ISBN 9004088768.
  6. ↑ Hebblewhite, M. et al.: Predicting potential habitat and population size for reintroduction of the Far Eastern leopards in the Russian Far East. Biological Conservation, 2011, nr 144 (10), s. 2403–2413. doi:10.1016/j.biocon.2011.03.020. Bibcode:2011BCons.144.2403H.
  7. ↑ Uphyrkina, O. & O'Brien, S. J.: Applying molecular genetic tools to the conservation and action plan for the critically endangered Far Eastern leopard (Panthera pardus orientalis). Comptes Rendus Biologies, 2003, nr 326 (Supplement 1), s. S93–97. PubMed:14558456. doi:10.1016/s1631-0691(03)00044-1.
  8. ↑ Nam, Sangmin: Ecosystem Governance in a Cross-border Area: Building a Tuman River Transboundary Biosphere Reserve. China Environment Series, 2005, nr 7, s. 83–88. Artikkâl nettiversio (PDF).
  9. ↑ Kostyria, A. V. et al.: Results of Camera Trap Survey of Leopard Population in Southwest Primorski Krai, Winter 2002–2003 global.wcs.org. Čujottum 7.9.2024. (eŋgâlâskielân)
  10. ↑ Feng, L. et al.: First image of an Amur leopard recorded in China. Cat News, 2011, nr 55, s. 9.
  11. ↑ Qi, J. et al.: Spatial distribution drivers of Amur leopard density in northeast China. Biological Conservation, 2015, nr 191, s. 258–265. doi:10.1016/j.biocon.2015.06.034.. Bibcode:2015BCons.191..258Q.
  12. ↑ Laguardia, A. et al.: The current distribution and status of leopards Panthera pardus in China. Oryx, 2017, nr 51 (1), s. 153–159. doi:10.1017/S0030605315000988.
  13. ↑ Ellerman, J.R. & Morrison-Scott, T.C.S.: ”Panthera pardus Linnaeus, 1758”, Checklist of Palaearctic and Indian mammals 1758 to 1946, s. 316–317. British Museum (Natural History), 1966. Tyeje nettiversio.
  14. ↑ Jo, Y.S. & Baccus, J.T.: Are large cats compatible with modern society on the Korean Peninsula?. Ecological Restoration, 2016, nr 34 (3), s. 173–183. doi:10.3368/er.34.3.173.
Viežžum saajeest "https://smn.wikipedia.org/w/index.php?title=Amurleopard&oldid=114238"