Snaartâl
| Snaartâl Mareca penelope (Linnaeus, 1758) |
|
|---|---|
.jpg) |
|
| Tile | LC (eellimvuáimálâš)[1] |
| Tile Suomâst | VU (hiäjulum)[2] |
 |
|
 |
|
Tieđâlâš luokittâllâm |
|
| Doomeen | Sellâvááimusliih Eucarya |
| Kodde | Elleekodde Animalia |
| Uáiviráiđu | Savosuonâsiih Chordata |
| Vyeliráiđu | Čielgitávtáliih Vertebrata |
| Luokka | Lodeh Aves |
| Lahko | Viettuulodeh Anseriformes |
| Hiäimu | Viettuuh Anatidae |
| Suuhâ | Snarttâleh Mareca |
| Šlaajâ | penelope |
Snaartâl (Mareca penelope) lii viettuuluudij laahkon kullee loddešlaajâ.
Stuárudâh já tobdomeerhah
[mute | mute käldee].jpg)
Snaartâl lii 42–50 cm kukkosâš lodde, mii tiäddá 600–850 g. Ton suájákeejij koskâ lii 75–87 cm.[3] Ores lii tevkisräänis, já tast láá ruopsisruškis uáivi já čeve sehe fiskisvielgis kállu. Poođâš lii čappâd. Niŋálâs puuzah láá ránáseh teikkâ ruškâdeh. Snarttâlist lii ränis njune, mon keeči lii čappâd. Lode čeve lii uáli uánihâš já uáivi lii juurbâs. Snarttâlist láá vielgis čuávji já suájátiälkku.
Snaartâl lii pelipyehčee.[4]
Orráás kiihâmjienâ lii spižá spaihâstem sulâstittee njuurgâs “vii-u(rr)”. Niŋálâs kirdemjienâ lii ruávis ”kar, kar…”.[3]
Lavdâm já eellimpiirâs
[mute | mute käldee]
Snaartâl pessee čácáduvâi alda ubâ Suomâst. Tavveen tot pessee valjeeht, mäddin ucceeb.[5] Lodde pessee šaddaas jaavrij já merâluovtâi riddoin sehe suollui nijttoriddoin.[4] Suomâ pessimnääli lii áárvu mield suullân 40 000 paarrâd. Pessimnääli lii kiäppánâm majemui iivij.[3]
Snaartâl tálvástâl Viestâr-Euroopist. Motomeh lodeh pisoh meid Suomân.[3] Loppâkeesi já čoovčâ ääigi snarttâleh čokkâneh stuorrâ muáttin, main sättih leđe fáárust meid eres loddešlaajah.[4] Snaartâl lii sehe ijjâ- já peivivärrejeijee. Čohčâvarrim lii porge-roovvâdmáánust já kiđđâvarrim njuhčâ-vyesimáánust.[3]
Lasanem
[mute | mute käldee]Snaartâl ráhtá piervâlis táválávt meecist miestuu vuálá, šadolâšvuođâ čiähusist. Piervâl lii skođâstum puzâiguin já uvjâiguin. Niŋálâs mannee cuáŋui-vyesimáánust 7–9(–13) manneed já láálá taid 22–23 peivid. Uđâgááh uáppih kirdeđ 6 oho ahasâžžân. Uđâgááh oceh jiejah purrâmuš jo uáli uccen, mut pisoh máánnán oovtâst enijnis.[3] Niŋálâs tipšo uđâgáidis 40–45 peivid.[5]
Raavâd
[mute | mute käldee]Keessiv snaartâl kuátu rääsi siämmáánáál ko čuánjá. Mudoi lodde porá čäcišaddoid, härvinubbooht tiivrijd.[3]
Käldeeh
[mute | mute käldee] |
Wikimedia Commonsist láá koveh teikkâ eres tiätuvuárháh fáádást Snaartâl. |
- ↑ IUCN Red List Čujottum 09.09.2022 (eŋgâlâskielân)
- ↑ Valkama, Jari: Snaartâl – Mareca penelope Suomen Lajitietokeskus. 2019. Čujottum 9.9.2022. (suomâkielân)
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 Haapana, Mareca penelope - Linnut - LuontoPortti luontoportti.com. Čujottum 9.9.2022.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Puolisukeltajat: Haapana yle.fi. Čujottum 9.9.2022. (suomâkielân)
- ↑ 5,0 5,1 Koskimies, Pertti: Suomen lintuopas, s. 29. 4. riäntus. WSOY, 2018.