Rakettij pääččim
Rakettij pääččim lii tábáhtus, mon ääigi kiävttojeh pyroteknisiih pyevtittâsah ađai hiärvástâllâmpavkkânâsah teikâ raketteh. Rakettij päčimeh uárnejuvvojeh eromâšávt ivemolsom ääigi. Syemmiliih pääčih ivemolsom ääigi čuođijd tuháttijd kiiluid uđđiverakettijd áimoid.[1] Keevâtlávt taat meerhâš miljovnijd ovtâskâs pávkkánâsâid.[1]
Tiervâsvuotâčuolmah[mute | mute käldee]
Rakettijn luovâneijee amnâseh hyenedeh ááimu mottoom ááigán eromâšávt ivemolsom ääigi kaavpugkuávluin, main páččojeh ennuv raketteh.[1][2] Taah amnâseh láá ulmuu tiervâsvuotân háituliih.[1][2][3][4]
Astma, eres kroonisijd taavdâid teikâ váimuvave pyecceid já smavvâ párnáid ličij vuovâs keččâđ päčimijd kukkeláá.[1][2] Painâšumeh uđđivepávkkánâsâi tuolváid sättih hyenediđ kroonisijd kepis- já váimupuácuvuođâid.[1]
Pávkkánâsâin láá maaŋgâlágán kemikaaleh já metalleh, moigijn finnee iivnijd pávkkánâssáid, mut moh iä lah ulmuid tiervâsliih.[1][4] Ruopsâd finnee strontiumist teikâ litiumist, ruánáá finnee bariumist, violet finnee strontiumist já veeški siävutmist, ooraans finnee kalsiumist, fiskâd puátá natriumist, čuovjâd finnee veeškist, siilbâ finnee alumiinist já titanist teikâ magnesiumist.[1][4]
Meid uccâ párnáid sättih šoddâđ vuoiŋâmvädisvuođah pávkkánâsâi keežild: sijjân sáttá šoddâđ kuorsâttâh, čuudâ sáttá raššoođ teikâ sij sättih fattiidâttâđ nuorvui herkibeht ko vuorâsulmuuh.[1][2][4]
Pávkkánâsâi hááituid puáhtá ucediđ nuávditmáin kevttimááigán já -sajan kyeskee raijiittâsâid já meid velttimáin suovâsoojijd.[1][2][4]
Fáádást eres soojijn[mute | mute käldee]
Wikimedia Commonsist láá koveh teikkâ eres tiätuvuárháh fáádást Rakettij pääččim.
Käldeeh[mute | mute käldee]
- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 Uđđiveraketteh hyenedeh ááimu já tovâtteh tiervâsvuotâčuolmâid anarasaavis.fi. 3.1.2024. Čujottum 3.1.2024. (suomâkielân)
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Ilmansaasteille herkän kannattaa seurata ilotulituksia etäältä ts.fi. 27.12.2017. Čujottum 3.1.2024. (suomâkielân)
- ↑ Vahva suositus: jätä ilotulitukset väliin vuodenvaihteessa hengitysliitto.fi. 31.12.2023. Čujottum 3.1.2024. (suomâkielân)
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 Ilotulitteet heikentävät ilmanlaatua ja aiheuttavat meluhaittaa | HSY www.sttinfo.fi. Čujottum 3.1.2024. (suomâkielân)