Ciälhástâh
Ciälhástuvvâst láá säänih, moh láá čonnâšâm nubijdis čovgâsubbooht ko celkkuu eres säänih. Ciälhástuv saanijd ij pyevti sirdâččiđ celkkuu siste peic jis ciälhástuv eres säänih-uv sirdojeh fáárust.[1]
- [Čepis kandâ] raahtij [mučis kuuvse]. (olmânáál)
- [Mučis kuuvse] raahtij [čepis kandâ]. (olmânáál)
- Čepis raahtij kandâ mučis kuuvse. (puástud)
Ovdâsääni já miäruseh[mute | mute käldee]
Ciälhástuvvâst ohtâ sääni lii ovdâsääni já ovdâsäänist pyehtih leđe miäruseh. Ovdâsääni lii ciälhástuv kuávdáš sääni: ovdâsääni puáhtá ovdâstiđ celkkuu ohtuu-uv, mut miäruseh iä.[1]
- Kandâ raahtij kuuvse. (olmânáál)
- Čepis raahtij mučis. (puástud)
Ciälhástuv miäruseh pyehtih leđe nubijdiskuin paldâlâs koskâvuođâst – tienuuvt kuábáš-uv lii čonnâšum ovdâsáánán mut iä nubijdis.[1]
- Nuorâ, čepis kandâ raahtij kuuvse. [nuorâ kandâ] [čepis kandâ]
- Nuorâ kandâ raahtij kuuvse.
- Čepis kandâ raahtij kuuvse.
Miäruseh pyehtih leđe meid vuáládistum koskâvuođâst; tánávt ciälhástuv siste láá ohtâ teikkâ eenâb vuáládistum ciälhástuvah.[1]
- Taan táálu kandâ raahtij kuuvse. [[taan táálu] kandâ] (olmânáál)
- Taan kandâ raahtij kuuvse. (puástud)
Tondiet ko celkkust táálu lii jieš ovdâsääni ciälhástuvvâst [taan táálu], tom ij pyevti kyeđđiđ meddâl, peic jis siämmást ubâ ciälhástâh [taan táálu] kuáđđoo meddâl.[1]
Ovdâmeerhah ciälhástuvâin[mute | mute käldee]
Ciälhástuvah nomâttuvvojeh ovdâsäänis säniluoka mield.[1]
Substantivciälhástâh[mute | mute käldee]
- adjektiv + substantiv [puáris ákku], [táválâš peivi]
- pronomin + substantiv [taat laasâ], [motomeh kirjeh]
- genetivrááhtus [ulmuu eellim], [eeji kappeer]
- substantiv + substantiv [president Halonen]
- lohosääni + substantiv [ohtâ kaamuv], [oovtah saveheh], [kyevti kiirján]
Lohosäniciälhástâh[mute | mute käldee]
- lohosääni + substantiv [kyehti kammuu], [čiččâm kirjed]
Rááhtus [lohosääni + substantiv] lii motomin substantivciälhástâh, motomin lohosäniciälhástâh tađe mield, mii lohosaanijd tot lii já mon saajeest ciälhástâh lii.[1]
Adjektivciälhástâh[mute | mute käldee]
- adverb + adjektiv [uáli muččâd], [viehâ paarooh]
Pronominciälhástâh[mute | mute käldee]
- interrogativpronomin + substantiv [mii peeivijd], [kiäh kaandâid]
Pre- tâi postpositiociälhástâh[mute | mute käldee]
- prepositio + substantiv [ovdil eehid], [miätá lättee]
- substantiv + postpositio [oho keččin], [stoovli tyehin]
Verbâciälhástâh[mute | mute käldee]
- verbâ + substantiv [puurrâđ leeibi], [lijkkoo kuálán]
- verbâ + adverb [káččá korrâsávt]
- verbâ + verbâ [ááigum luuhâđ]
Táválávt ubâ ceelhâ lii ráhtášum fiinitveerbâ pirrâ, já tienuuvt eres celkkuujesâneh láá táválávt veerbâ miäruseh. Nuuvtpa verbâciälhástuv uásih pyehtih lihâdiđ viehâ rijjâ celkkuu siste.[1]