Njuškii siskáldâsân

Wikipedia:Oho artikkâl/39 (2023)

Wikipedia:st
Čapis sorme uuhrij hävdidem. Gilles Li Muisisin kronikat 1272–1353
Čapis sorme uuhrij hävdidem. Gilles Li Muisisin kronikat 1272–1353

Čapis sorme lâi njuámmootavdâ Euroopist já ton aldakuávluin iivij 13461353. Čapis soormán jammii áárvu mield 30–60 % Euroop aalmugist ađai 25–50 miljovn olmožid já siämmáá verd AldanuorttânTave-Afrikist.

Stuárráámus uási totkein oskoh, ete puávuirotto tovâttij čapis sorme. Puávuirotto njuámu čapisrotá suámsurij käskimist. Uđđâ DNA-tutkâmušah tuárjuh taam ibárdâs. Meid kepisroto láá epidâm čapis sorme tovâtteijen.

Čapis sorme njuámuškuođij majemustáá ive 1346 Tave- Ruošâst. Lii meid árvuštâllum, ete epidemia ličij álgám jo-uv Kiinast teikkâ Koskâ-Aasiast, kost tot njuámui Ruošâ peht Čapismeerâ rasta KonstantinopolânAleksandrian, talle ubâ Aldanuortâs já ive 1347 Euroop haammânkaavpugáid ItaliastRanskaast. Tobbeen epidemia njuámui čuávuvái iivij ääigi ubâ Euroopân já majemužžân Ruošâ ristâoskolâš ossijd 1350-lovvoost. Tuše muáddi eennâm, nuuvtko SuomâIsland, šiäštojii epidemiast.

Čapis sorme ohtâvuođâst aalmuglappum tovâttij Euroopist stuorrâ ohtsâškodálâš já ekonomâlâš nubástusâid, tastko pálhálij sajattâh puáránij pargovyeimi vänivuođâ tiet.