Valcolla

Valcolla oovdiš kieldâ
Scareglia
vaakun
Valcolla
Koordinaateh: 46°05′35″N, 9°03′00″E
Staatâ	Sveicci
Kanton	Ticino
Pirrâdâhkodde	Lugano
Tááláš kieldâ	Lugano
Vuáđudum	1956
Lopâttum	2013
Vijđodâh	11,34 km²
Alodâh	958 m
Ässeeloho	630 (2012)
Ässeesaahâdvuotâ	55,56 ässed/km²
Äigi	UTC+1
– kesiäigi	UTC+2
Kieldânummeer	5229
Postânummeer	6959
Sundenummeer	091
Valcolla kieldâ	Ticino kanton

Valcolla lii oovdiš kieldâ Lugano pirrâdâhkoddeest, Ticino kantonist, Sveeicist. Onnáá peeivi tot kulá Lugano kaavpug Val Colla -nommâsii kaavpuguásán. Ive 2012 Valcollast assii 630 olmožid. Kieldâ vijđodâh lâi 11,34 km², já ton ässeesaahâdvuotâ lâi 55,56 ässed/km².

Cimadera naaburkieldah lijjii Bogno, Capriasca, Certara, Cimadera, Ponte Capriasca já Sonvico Sveeicist sehe Cavargna Italiast.

Historjá

Vuossâmuuh dokumentistum aassum sajeh sajaduveh koskâááigán. Toi ässeeh lijjii puáttám Sonvicost já Carpiascast. Juuvâ riddoost leevist lijjii miloh já eres rakânâsah, main ulmuuh ávhástâllii čääsi pyevtittem energiain. Ollâguboin já piäiváábijn kuávluin lijjii siijdah já viljâlemenâmeh.

Aalgâst kuávlu kuulâi Lugano servikoodán, mut tast šoodâi jiečânâs servikodde ive 1591. Servikoddekirkko lii Colla-nommâsii siijdâst, já eres siijdâin láá uccâ rukkoosvisteh. Colla servikoodán kullii meiddei Bogno (ive 1811 räi) já Certara (ive 1899 räi).

Muorâ lâi tehálâš ekonomâlâš reesuurs ubâ kuávlun. 1800-lovo loopâst meccičuoppâmeh kuittâg tovâttij eennâm eroosio já eennâmvierâmijd, mon keežild ive 1881 olášuttui meccipyeredemhaahâ.

1900-lovo pelimudo maŋa leevi ässeeloho šodâškuođij hitásávt. Suijân toos lii el. Lugano kaavpugkuávlu vijđedem.

Kieldâlahtemeh

1956

Roovvâdmáánu 15. peeivi 1956 Colla, Insone, Piandera, Scareglia já Signôra kieldah lahtojii oohtân já šoodâi uđđâ Valcolla kieldâ. Ive 1950 Collast assii 257 olmožid, Insonest 106 olmožid, Pianderast 87 olmožid, Scaregliast 169 olmožid já Signôrast 68 olmožid. Uđđâ kieldâ markkânin ađai kirkkosijdân väljejui Colla.

2013

Valcolla kieldâ lopâttui cuáŋuimáánu 14. peeivi 2013, ko Bogno, Cadro, Carona, Certara, Cimadera, Sonvico já Valcolla kieldah lahtojii Luganon.

Aalmugjienâstem 20.11.2011

Bogno, Cadro, Certara, Cimadera, Lugano, Sonvico já Valcolla ässeeh tuhhiitii kieldâlahtem aalmugjienâstmist, mii uárnejui skammâmáánu 20. peeivi 2011. Kieldâlahtem tuhhiittii 76,69 % jienâsteijein. Valcolla kieldâst jienâstii 375 olmožid. Sist 336 ađai 90,32 % tuhhiittii kieldâlahtem.

Kieldâ	Jienâsteijeeh	%	Toháliih jienah	Kale	%	Ij	%
Bogno	72	67,92	70	62	88,57	8	11,43
Cadro	1 170	82,45	1 163	660	56,75	503	43,25
Certara	31	63,27	31	27	87,10	4	12,90
Cimadera	93	66,91	93	79	84,95	14	15,05
Lugano	11 821	39,57	11 550	9 029	78,17	2 521	21,83
Sonvico	1 057	75,72	1 050	796	75,81	254	24,19
Valcolla	375	70,62	372	336	90,32	36	9,68
Ohtsis	14 619	43,62	14 329	10 989	76,69	3 340	23,31

Aalmugjienâstem 11.3.2012

Carona ässeeh pessii jienâstiđ esken ive 2012. Njuhčâmáánu 11. peeivi 2012 uárnejui nubbe aalmugjienâstem, moos uásálistii puoh kieldah. Kieldâlahtem tuhhiittii 80,19 % jienâsteijein. Valcolla kieldâst jienâstii 236 olmožid. Sist 231 ađai 93,51 % tuhhiittii kieldâlahtem.

Kieldâ	Jienâsteijeeh	%	Toháliih jienah	Kale	%	Ij	%
Carona	484	88,32	483	252	52,17	231	47,83
Bogno	44	40,74	44	40	90,91	4	9,09
Cadro	593	41,64	572	444	77,62	128	22,38
Certara	17	34,69	17	15	88,24	2	11,76
Cimadera	46	33,09	45	42	93,33	3	6,67
Lugano	12 468	41,71	11 968	9 668	80,78	2 300	19,22
Sonvico	545	39,01	521	454	87,14	67	12,86
Valcolla	236	44,28	231	216	93,51	15	6,49
Ohtsis	14 433	42,34	13 881	11 131	80,19	2 750	19,81

Eennâmtiätu

Valcolla lii Cassarate-nommâsii juuvâ leevi pajeuásist. Oovdiš kieldâtáálu lii 958 m merâtääsi paajaabeln. Tot lii Colla siijdâst.

Viehâdâh

Ässeeloho

Käldee: Sveeici historjálâš sänikirje

Fáádást eres soojijn

• Wikimedia Commonsist láá koveh teikkâ eres tiätuvuárháh fáádást Valcolla.