Njuškii siskáldâsân

Valcolla

Wikipedia:st
Valcolla
oovdiš kieldâ
Scareglia
Scareglia
vaakun
vaakun

Valcolla

Koordinaateh: 46°05′35″N, 9°03′00″E

Staatâ Sveicci
Kanton Ticino
Pirrâdâhkodde Lugano
Tááláš kieldâ Lugano
Vuáđudum 1956
Lopâttum 2013
Vijđodâh 11,34[1] km²
Alodâh 958[1][2] m
Ässeeloho 630[3] (2012)
Ässeesaahâdvuotâ 55,56 ässed/km²
Äigi UTC+1
– kesiäigi UTC+2
Kieldânummeer 5229
Postânummeer 6959
Sundenummeer 091
Valcolla kieldâ
Valcolla kieldâ
Ticino kanton
Ticino kanton

Valcolla lii oovdiš kieldâ Lugano pirrâdâhkoddeest Ticino kantonist Sveeicist. Onnáá peeivi tot kulá Lugano kaavpug Val Colla -nommâsii kaavpuguásán. Ive 2012 Valcollast assii 630 olmožid.[3] Kieldâ vijđodâh lâi 11,34[1] km², já ton ässeesaahâdvuotâ lâi 55,56 ässed/km².

Cimadera naaburkieldah lijjii Bogno, Capriasca, Certara, Cimadera, Ponte CapriascaSonvico Sveeicist sehe Cavargna Italiast.

Historjá

[mute | mute käldee]

Vuossâmuuh dokumentistum aassum sajeh sajaduveh koskâááigán. Toi ässeeh lijjii puáttám SonvicostCarpiascast. Juuvâ riddoost leevist lijjii miloh já eres rakânâsah, main ulmuuh ávhástâllii čääsi pyevtittem energiain. Ollâguboin já piäiváábijn kuávluin lijjii siijdah já viljâlemenâmeh.[3]

Aalgâst kuávlu kuulâi Lugano servikoodán, mut tast šoodâi jiečânâs servikodde ive 1591. Servikoddekirkko lii Colla-nommâsii siijdâst, já eres siijdâin láá uccâ rukkoosvisteh. Colla servikoodán kullii meiddei Bogno (ive 1811 räi) já Certara (ive 1899 räi).[3]

Muorâ lâi tehálâš ekonomâlâš reesuurs ubâ kuávlun. 1800-lovo loopâst meccičuoppâmeh kuittâg tovâttij eennâm eroosio já eennâmvierâmijd, mon keežild ive 1881 olášuttui meccipyeredemhaahâ.[3]

1900-lovo pelimudo maŋa leevi ässeeloho šodâškuođij hitásávt. Suijân toos lii el. Lugano kaavpugkuávlu vijđedem.[3]

Kieldâlahtemeh

[mute | mute käldee]

Roovvâdmáánu 15. peeivi 1956 Colla, Insone, Piandera, ScaregliaSignôra kieldah lahtojii oohtân já šoodâi uđđâ Valcolla kieldâ.[1][3] Ive 1950 Collast assii 257 olmožid, Insonest 106 olmožid, Pianderast 87 olmožid, Scaregliast 169 olmožid já Signôrast 68 olmožid.[1] Uđđâ kieldâ markkânin ađai kirkkosijdân väljejui Colla.

Valcolla kieldâ lopâttui cuáŋuimáánu 14. peeivi 2013, ko Bogno, Cadro, Carona, Certara, Cimadera, Sonvico já Valcolla kieldah lahtojii Luganon.

Aalmugjienâstem 20.11.2011

[mute | mute käldee]

Bogno, Cadro, Certara, Cimadera, Lugano, Sonvico já Valcolla ässeeh tuhhiittii kieldâlahtem aalmugjienâstmist, mii uárnejui skammâmáánu 20. peeivi 2011. Kieldâlahtem tuhhiittii 76,69 % jienâsteijein. Valcolla kieldâst jienâstii 375 olmožid. Sist 336 ađai 90,32 % tuhhiittii kieldâlahtem.[4]

Kieldâ Jienâsteijeeh % Toháliih jienah Kale % Ij %
Bogno &&&&&&&&&&&&&072.&&&&0072 &&&&&&&&&&&&&067.092000067,92 &&&&&&&&&&&&&070.&&&&0070 &&&&&&&&&&&&&062.&&&&0062 &&&&&&&&&&&&&088.057000088,57 &&&&&&&&&&&&&&08.&&&&008 &&&&&&&&&&&&&011.043000011,43
Cadro &&&&&&&&&&&01170.&&&&001 170 &&&&&&&&&&&&&082.045000082,45 &&&&&&&&&&&01163.&&&&001 163 &&&&&&&&&&&&0660.&&&&00660 &&&&&&&&&&&&&056.075000056,75 &&&&&&&&&&&&0503.&&&&00503 &&&&&&&&&&&&&043.025000043,25
Certara &&&&&&&&&&&&&031.&&&&0031 &&&&&&&&&&&&&063.027000063,27 &&&&&&&&&&&&&031.&&&&0031 &&&&&&&&&&&&&027.&&&&0027 &&&&&&&&&&&&&087.010000087,10 &&&&&&&&&&&&&&04.&&&&004 &&&&&&&&&&&&&012.090000012,90
Cimadera &&&&&&&&&&&&&093.&&&&0093 &&&&&&&&&&&&&066.091000066,91 &&&&&&&&&&&&&093.&&&&0093 &&&&&&&&&&&&&079.&&&&0079 &&&&&&&&&&&&&084.095000084,95 &&&&&&&&&&&&&014.&&&&0014 &&&&&&&&&&&&&015.05000015,05
Lugano &&&&&&&&&&011821.&&&&0011 821 &&&&&&&&&&&&&039.057000039,57 &&&&&&&&&&011550.&&&&0011 550 &&&&&&&&&&&09029.&&&&009 029 &&&&&&&&&&&&&078.017000078,17 &&&&&&&&&&&02521.&&&&002 521 &&&&&&&&&&&&&021.083000021,83
Sonvico &&&&&&&&&&&01057.&&&&001 057 &&&&&&&&&&&&&075.072000075,72 &&&&&&&&&&&01050.&&&&001 050 &&&&&&&&&&&&0796.&&&&00796 &&&&&&&&&&&&&075.081000075,81 &&&&&&&&&&&&0254.&&&&00254 &&&&&&&&&&&&&024.019000024,19
Valcolla &&&&&&&&&&&&0375.&&&&00375 &&&&&&&&&&&&&070.062000070,62 &&&&&&&&&&&&0372.&&&&00372 &&&&&&&&&&&&0336.&&&&00336 &&&&&&&&&&&&&090.032000090,32 &&&&&&&&&&&&&036.&&&&0036 &&&&&&&&&&&&&&09.06800009,68
Ohtsis &&&&&&&&&&014619.&&&&0014 619 &&&&&&&&&&&&&043.062000043,62 &&&&&&&&&&014329.&&&&0014 329 &&&&&&&&&&010989.&&&&0010 989 &&&&&&&&&&&&&076.069000076,69 &&&&&&&&&&&03340.&&&&003 340 &&&&&&&&&&&&&023.031000023,31

Aalmugjienâstem 11.3.2012

[mute | mute käldee]

Carona ässeeh pessii jienâstiđ esken ive 2012. Njuhčâmáánu 11. peeivi 2012 uárnejui nubbe aalmugjienâstem, moos uásálistii puoh kieldah. Kieldâlahtem tuhhiittii 80,19 % jienâsteijein. Valcolla kieldâst jienâstii 236 olmožid. Sist 231 ađai 93,51 % tuhhiittii kieldâlahtem.[5]

Kieldâ Jienâsteijeeh % Toháliih jienah Kale % Ij %
Carona &&&&&&&&&&&&0484.&&&&00484 &&&&&&&&&&&&&088.032000088,32 &&&&&&&&&&&&0483.&&&&00483 &&&&&&&&&&&&0252.&&&&00252 &&&&&&&&&&&&&052.017000052,17 &&&&&&&&&&&&0231.&&&&00231 &&&&&&&&&&&&&047.083000047,83
Bogno &&&&&&&&&&&&&044.&&&&0044 &&&&&&&&&&&&&040.074000040,74 &&&&&&&&&&&&&044.&&&&0044 &&&&&&&&&&&&&040.&&&&0040 &&&&&&&&&&&&&090.091000090,91 &&&&&&&&&&&&&&04.&&&&004 &&&&&&&&&&&&&&09.0900009,09
Cadro &&&&&&&&&&&&0593.&&&&00593 &&&&&&&&&&&&&041.064000041,64 &&&&&&&&&&&&0572.&&&&00572 &&&&&&&&&&&&0444.&&&&00444 &&&&&&&&&&&&&077.062000077,62 &&&&&&&&&&&&0128.&&&&00128 &&&&&&&&&&&&&022.038000022,38
Certara &&&&&&&&&&&&&017.&&&&0017 &&&&&&&&&&&&&034.069000034,69 &&&&&&&&&&&&&017.&&&&0017 &&&&&&&&&&&&&015.&&&&0015 &&&&&&&&&&&&&088.024000088,24 &&&&&&&&&&&&&&02.&&&&002 &&&&&&&&&&&&&011.076000011,76
Cimadera &&&&&&&&&&&&&046.&&&&0046 &&&&&&&&&&&&&033.09000033,09 &&&&&&&&&&&&&045.&&&&0045 &&&&&&&&&&&&&042.&&&&0042 &&&&&&&&&&&&&093.033000093,33 &&&&&&&&&&&&&&03.&&&&003 &&&&&&&&&&&&&&06.06700006,67
Lugano &&&&&&&&&&012468.&&&&0012 468 &&&&&&&&&&&&&041.071000041,71 &&&&&&&&&&011968.&&&&0011 968 &&&&&&&&&&&09668.&&&&009 668 &&&&&&&&&&&&&080.078000080,78 &&&&&&&&&&&02300.&&&&002 300 &&&&&&&&&&&&&019.022000019,22
Sonvico &&&&&&&&&&&&0545.&&&&00545 &&&&&&&&&&&&&039.01000039,01 &&&&&&&&&&&&0521.&&&&00521 &&&&&&&&&&&&0454.&&&&00454 &&&&&&&&&&&&&087.014000087,14 &&&&&&&&&&&&&067.&&&&0067 &&&&&&&&&&&&&012.086000012,86
Valcolla &&&&&&&&&&&&0236.&&&&00236 &&&&&&&&&&&&&044.028000044,28 &&&&&&&&&&&&0231.&&&&00231 &&&&&&&&&&&&0216.&&&&00216 &&&&&&&&&&&&&093.051000093,51 &&&&&&&&&&&&&015.&&&&0015 &&&&&&&&&&&&&&06.04900006,49
Ohtsis &&&&&&&&&&014433.&&&&0014 433 &&&&&&&&&&&&&042.034000042,34 &&&&&&&&&&013881.&&&&0013 881 &&&&&&&&&&011131.&&&&0011 131 &&&&&&&&&&&&&080.019000080,19 &&&&&&&&&&&02750.&&&&002 750 &&&&&&&&&&&&&019.081000019,81

Eennâmtiätu

[mute | mute käldee]

Valcolla lii Cassarate-nommâsii juuvâ leevi pajeuásist. Oovdiš kieldâtáálu lii 958 m merâtääsi paajaabeln.[2] Tot lii Colla siijdâst.

Viehâdâh

[mute | mute käldee]

Ässeeloho

[mute | mute käldee]

Käldee: Sveeici historjálâš sänikirje

Fáádást eres soojijn

[mute | mute käldee]

Käldeeh

[mute | mute käldee]

  1. a â b c č Valcolla www3.ti.ch. Ufficio di statistica. Čujottum 13.12.2024. (italiakielân)
  2. a â Valcolla Mapcarta. Čujottum 11.12.2024. (eŋgâlâskielân)
  3. a â b c č d đ Cattaneo, Maurizio & Gandolla, Alberto: Valcolla Dizionario storico della Svizzera. Čujottum 13.12.2024. (italiakielân)
  4. Risultati votazione consultiva del 20 novembre 2011 m3.ti.ch. 20.11.2011. Čujottum 13.12.2024. (italiakielân)
  5. Risultati votazione consultiva dell'11 marzo 2012 m4.ti.ch. 11.3.2012. Čujottum 13.12.2024. (italiakielân)