Vyeimi (fyysiik): Iäruttâs siijđo versioi kooskâst

Poistettu sisältö Lisätty sisältö

Inline

Versio 30. kesimáánu 2021 tme 23.03

Vyeimi (läättinkielân fortis, tubdâldâh F) lii fysikâst vuáruvaikuttâs styeresvuođâ kovvejeijee vektorstuárrus. SI-vuáháduvvâst vyeimi ohtâdâh lii Newton já ohtâduv tubdâldâh N. SI-vuáháduv vuáđuohtâdâhhân Newton lii ${\text{N}}={\frac {{\text{kg}}\cdot {\text{m}}}{{\text{s}}^{2}}}$ .

Káppálâhân čyeccee olesvyeimi muttá káppáluv jototile. Newton II -laavâ mieldi stađâvyeimi ${\bar {F}}$ addel káppálâhân, mon massa lii $m$ , jođálmittemvuođâ ${\bar {a}}$ nuuvt, ete ${\bar {F}}=m{\bar {a}}$ .

Puoh vyeimih čuávuh káppáluvâi koskâsâš vuáruvaikuttâsâst. Newton III -laavâ mieldi kyevti káppáluv vuáruvaikuttâsâst kuábáš-uv káppálâh čuácá nuubán siämmáá stuorrâ, mut vyestikevâdis vyeimi.

Makroskooppisâš káppálâhân vaigutteijee vuoimijd puáhtá jyehiđ kyevti juávkun: kuoskâttâs- já káidusvuoimijd. Kuoskâttâsvyeimih, tego kaco já tuuvdâvyeimih, tiättojeh talle ko káppáluvah kuoskâtteh nubijdis. Káidusvyeimih, ovdâmerkkân gravitaatio já šleđgâ- já magneetvyeimih, vuod vaigutteh kukken já toi sirden tuáimih jieškote-uvlágán kiedih. Aatoomfyysiik lii kuittâg-uv čáittám, ete puoh kuoskâttâsvyeimih šaddeh šleđgâmagneetlâš vuáruvaikuttâsâst.

Käldeeh

Jurgâlus

Taat artikkâl teikkâ uási tast lii jurgâlum teikkâ toos láá uccum tiäđuh ereskielâlâš Wikipedia artikkâlist.
Algâalgâlâš artikkâl: fi – Voima (fysiikka)

@@ Raddalâs 1 / Raddalâs 1 @@
-'''Vyeimi''' ([[läättinkielâ]]n ''fortis'', tubdâldâh '''''F''''') lii [[fyysiik|fysiikâst]] vuáruvaikuttâs styeresvuođâ kovvejeijee [[stuárus|vektorstuárus]]. [[Aalmugijkoskâsâš ohtâdâhvuáhádâh|SI-vuáháduvvâst]] vyeimi ohtâdâh lii [[Newton]] já ohtâduv tubdâldâh N. SI-vuáháduv vuáđuohtâdâhhân Newton lii <math>\text{N}=\frac{\text{kg}\cdot \text{m}}{\text{s}^2}</math>.
+'''Vyeimi''' ({{k-la|fortis}}, tubdâldâh '''''F''''') lii [[fyysiik|fysikâst]] vuáruvaikuttâs styeresvuođâ kovvejeijee [[stuárrus|vektorstuárrus]]. [[Aalmugijkoskâsâš ohtâdâhvuáhádâh|SI-vuáháduvvâst]] vyeimi ohtâdâh lii [[Newton]] já ohtâduv tubdâldâh N. SI-vuáháduv vuáđuohtâdâhhân Newton lii <math>\text{N}=\frac{\text{kg}\cdot \text{m}}{\text{s}^2}</math>.
-Káppálâhân čyeccee olesvyeimi muttáá káppáluv jototile. [[Mekaniik vuáđulaavah|Newton II laavâ]] mieldi staađâvyemi <math>\bar{F}</math> addeel káppálâhân, mon [[massa]] lii <math>m</math>, [[jođálmemvuotâ|jođálmemvuođâ]] <math>\bar{a}</math> nuuvt, ete <math>\bar{F}=m\bar{a}</math>.
+Káppálâhân čyeccee olesvyeimi muttá káppáluv jototile. [[Mekaniik vuáđulaavah|Newton II -laavâ]] mieldi stađâvyeimi <math>\bar{F}</math> addel káppálâhân, mon [[massa]] lii <math>m</math>, [[jođálmittemvuotâ|jođálmittemvuođâ]] <math>\bar{a}</math> nuuvt, ete <math>\bar{F}=m\bar{a}</math>.
-Puoh vyemih čuávuh káppáluvâi koskâsâš [[vuáruvaikuttâs]]âst. [[Mekaniik vuáđulaavah|Newton III laavâ]] mieldi kyevti káppáluv vuáruvaikuttâsâst kuábbááš-uv káppálâh čuácá nuubán siámmáá styeres, mut vyestikevâdis vyeimi.
+Puoh vyeimih čuávuh káppáluvâi koskâsâš [[vuáruvaikuttâs]]âst. [[Mekaniik vuáđulaavah|Newton III -laavâ]] mieldi kyevti káppáluv vuáruvaikuttâsâst kuábáš-uv káppálâh čuácá nuubán siämmáá stuorrâ, mut vyestikevâdis vyeimi.
-Makroskooppisâš káppálâhân vaaigutteijee vyemih puáhtá jyehiđ kyevti juávhun: kuoskâttâs- já káidusvyeimin. Kuoskâttâsvyeimih, tego [[kaco]] já tuuvdâvyeimih tiettuh, ko káppáluvah kuoskâtteh nubijdis. Káidusvyeimih, ovdâmerkkân [[gravitaatio]] já šleđgâ- já magneetvyeimih vuod vaigutteh kukken já toi sirdejeijen tuáimih ereslágán [[kiekki (fyysiik)|kiedih]]. Aatoomfyysiik lii kuittåg-uv čáittám, ete puoh kuoskâttâsvyemih čuávuh šleđgâmagneetlâš vuáruvaikuttâsâst.
+Makroskooppisâš káppálâhân vaigutteijee vuoimijd puáhtá jyehiđ kyevti juávkun: kuoskâttâs- já káidusvuoimijd. Kuoskâttâsvyeimih, tego [[kaco]] já tuuvdâvyeimih, tiättojeh talle ko káppáluvah kuoskâtteh nubijdis. Káidusvyeimih, ovdâmerkkân [[gravitaatio]] já šleđgâ- já magneetvyeimih, vuod vaigutteh kukken já toi sirden tuáimih jieškote-uvlágán [[kiekki (fyysiik)|kiedih]]. Aatoomfyysiik lii kuittâg-uv čáittám, ete puoh kuoskâttâsvyeimih šaddeh šleđgâmagneetlâš vuáruvaikuttâsâst.
 == Käldeeh ==
@@ Raddalâs 12 / Raddalâs 12 @@
 | kielâ = suomâkielâ
 | 1 = fi
-| 2 = voima (fysiikka)}}
+| 2 = Voima (fysiikka)}}
 [[Luokka:Stuáruseh]]