Vyeimi (fyysiik): Iäruttâs siijđo versioi kooskâst
Ak: Uusi sivu: '''Vyeimi''' (läättinkielân ''fortis'', tubdâldâh '''''F''''') lii fysiikâst vuáruvaikuttâs styeresvuođâ kovvejeijee vektorstuárus. Aalmug... |
(Ij mihheen iäruid)
|
Versio 30. kesimáánu 2021 tme 16.29
Vyeimi (läättinkielân fortis, tubdâldâh F) lii fysiikâst vuáruvaikuttâs styeresvuođâ kovvejeijee vektorstuárus. SI-vuáháduvvâst vyeimi ohtâdâh lii Newton já ohtâduv tubdâldâh N. SI-vuáháduv vuáđuohtâdâhhân Newton lii .
Káppálâhân čyeccee olesvyeimi muttáá káppáluv jototile. Newton II laavâ mieldi staađâvyemi addeel káppálâhân, mon massa lii , jođálmemvuođâ nuuvt, ete .
Puoh vyemih čuávuh káppáluvâi koskâsâš vuáruvaikuttâsâst. Newton III laavâ mieldi kyevti káppáluv vuáruvaikuttâsâst kuábbááš-uv káppálâh čuácá nuubán siámmáá styeres, mut vyestikevâdis vyeimi.
Makroskooppisâš káppálâhân vaaigutteijee vyemih puáhtá jyehiđ kyevti juávhun: kuoskâttâs- já káidusvyeimin. Kuoskâttâsvyeimih, tego kaco já tuuvdâvyeimih tiettuh, ko káppáluvah kuoskâtteh nubijdis. Káidusvyeimih, ovdâmerkkân gravitaatio já šleđgâ- já magneetvyeimih vuod vaigutteh kukken já toi sirdejeijen tuáimih ereslágán kiedih. Aatoomfyysiik lii kuittåg-uv čáittám, ete puoh kuoskâttâsvyemih čuávuh šleđgâmagneetlâš vuáruvaikuttâsâst.