Sämicissááš

Sämicissááš; Poecile cinctus; (Boddaert, 1783)
Tile	LC (eellimvuáimálâš)
Tile Suomâst	NT (čalmeestoonnum)
Tieđâlâš luokittâllâm
Doomeen	Sellâvááimusliih Eucarya
Kodde	Elleekodde Animalia
Uáiviráiđu	Savosuonâsiih Chordata
Vyeliráiđu	Čielgitávtáliih Vertebrata
Luokka	Lodeh Aves
Lahko	Varbuslodeh Passeriformes
Vyelilahko	Passeri
Hiäimu	Cissááh Paridae
Suuhâ	Vyevdicissááh Poecile
Šlaajâ	cinctus

Sämicissááš lii loddešlaajâ, mii kulá cissái hiäimun já varbusluudij lahkon.

Stuárudâh já tobdomeerhah[mute | mute käldee]

Sämicissááš lii 12,5–14 cm kukke já tiäddá 11–14 g. Tot sulâstit vyevdicissáá, mut sämicissááš lii ruškâd já vyevdicissááš vielgâd. Sämicissáá uáivi lii tevkisruškâd, naamar čappâd já čeve vielgâd. Čuávji sehe selgi láá ruškâdeh já suájáh sehe poođâš ránáseh.^[2]

Sämicissáá koččomjienâ lii vyevdicissáálágán "tsi-tsi-tshää-tshää". Laavlâ lii šurijdeijee já paimâtteijee "tsi-yrr tsi-yrr..." sehe oovtâkiärdánis "tse-tse-tse..."

Puárásumos syemmilâš riegistum sämicissááš lii lamaš 9 ihheed já 4 peeivi puáris. Tot lii meid Euroop puárásumos sämicissááš.

Lavdâm já eellimpiirâs[mute | mute käldee]

Sämicissááš iälá puáris kuácceevuovdijn Fennoskandiast, Ruošâst já Alaskast. Suomâst sämicissááš pessee Tave-Suomâ kuácceevuovdijn. Parâmeeri lii suulân 40 000. Sämicissááš lii päikkilodde, mut nuorâ ohtâgâsah sättih varriđ Maadâ-Suomân.

Sämicissáá eellimpirâsin láá siähálâsvyevdih já kuácceevyevdih, meid laajišvyevdih. Sämicissáá revirist kolgâččii leđe suárvih teikkâ vuággumuorah, mut tot puáhtá peessiđ meid nuorâ vuovdijn, jis tobbeen láá loddevuovdah. Sämicissáá reeviir lii táválávt suulân neljihâškilomeetter.

Lasanem[mute | mute käldee]

Niŋálâs ráhtá piervâl puáris čäšnivuágun teikkâ loddevuovdân. Tot sáttá kuásnii jieš rähtiđ vuágu. Niŋálâs mannee vyesimáánust koskâmiärálávt 7,4 manneed já láálá taid kyehti oho. Kuábbááh-uv vaanhimeh tipšoh uđâgáid. Toh vyelgih peesist kuulmâ oho ahasâžžân.

Raavâd[mute | mute käldee]

Sämicissááš porá enâmustáá čielgitävtittemes elleid. Algâkeesist tot lii táválávt ucâmin enâmist ovdâmerkkân evnijd. Keessiv tot sirdâšuvá muoráid puurrâđ kiivsâid. Čohčuv já tälviv tot porá muorjijd já loddelyevdi siemânijd já vuojâ.