Ive 2025 Romania presidentvaaljah
Ive 2025 Romania presidentvaaljah uárnejuvvojii vyesimáánu 4. peeivi (vuossâmuš jienâstemkerdi) já vyesimáánu 18. peeivi (nubbe jienâstemkerdi). Romania uđđâ presidentin väljejui uáivikaavpug Bukarest saavâjođetteijee Nicușor Dan. Vaaljâkampanjastis Dan lopedij taistâliđ korruptio vuástá sehe juátkiđ Ukraina tuárjum já EU-miäldásii politiik. Nicușor Dan vyesti-iävtukkâssân lâi robdâuálgispiäláduv AUR jođetteijee George Simion. Vaaljâkampanjastis Simion árvuštâlâi EU já lopedij lopâttiđ Ukraina tuárjum.[1]
Vuossâmuš jienâstemkerdi
[mute | mute käldee]Ive 2025 Romania presidentvaaljah láá lamaš spiekâstâhliih. Toi vuossâmuš jienâstemkerdi uárnejui vuossâmuu tove skammâmáánust 2024. Talle vyeitten šoodâi aldasáid tubdâmettum iävtukkâs Calin Georgescu, kote kannattij Ruošâ. Romania vuáđulahâtuámustovli kuittâg meridij juovlâmáánust 2024, ete vaaljâi puáđus ij lam vuoigâlâš, tastko Ruoššâ lâi siähánâm valjáid. Kuássin ovdil EU-staatâ ij lam hilgom vaaljâpuáttus tondiet, et Ruoššâ ličij siähánâm valjáid.[1][2]
Vuosmuš jienâstemkerdi uárnejui uđđâsist vyesimáánu 4. peeivi 2025. Georgescu ij uážžum leđe innig iävtukkâssân. Talle George Simion finnij suulân 41 % jienâin já Nicușor Dan vist suulân 21 % jienâin. Jienâstemprooseent lâi 53.[1][3]
Nubbe jienâstemkerdi
[mute | mute käldee]Vaaljâi nubbe jienâstemkerdi uárnejui vyesimáánu 18. peeivi 2025. Nube jienâstmist Nicușor Dan finnij 54,9 % jienâin. Jienâstemprooseent lâi 64.[1][3]
Vyesimáánu 20. peeivi suu vyesti-iävtukkâs George Simion kuittâg almottij, ete áigu ánuttiđ Romania vuáđulahâtuámustoovli hilgođ puáttus. Sun vaađâi, ete vaaljâi puáttus kalga hilgođ siämmáá suujâst ko vuosmuuh vaaljah hilgojii. Skammâmáánust 2024 Romania vuáđulahâtuámustovli hilgoi presidentvaaljâi vuossâmuu jienâstemkeerdi puáttus tondiet, ete ton mield Ruoššâ lâi siähánâm valjáid. Simion mield ive 2025 valjáid siähánii aainâs-uv Ranska já Moldova.[4][5][6]
Vuáđulahâtuámustovli kuittâg almottij vyesimáánu 22. peeivi, ete tot lâi oovtâmielâlávt hilgom Simion áánnum. Vaaljâvirgeomâhái já jiešmerideijee tárkkojeijei mield vaaljah lijjii pyereest uárnejum. Nuuvtpa Nicușor Dan šoodâi virgálávt Romania presidentin vyesimáánu 26. peeivi.[7]
Fáádást eres soojijn
[mute | mute käldee]
Wikimedia Commonsist láá koveh teikkâ eres tiätuvuárháh fáádást Ive 2025 Romania presidentvaaljah.
Käldeeh
[mute | mute käldee]- ↑ a â b c Valkeapolku, Valtteri: Romaniast lii uđđâ president anarasaavis.fi. 20.5.2025. Čujottum 20.5.2025.
- ↑ Cole, Deborah: Romanian court annuls first round of presidential election The Guardian. 6.12.2024. Čujottum 20.5.2025. (eŋgâlâskielân)
- ↑ a â EU-myönteinen Nicușor Dan on voittanut Romanian presidentinvaalit Yle Uutiset. 18.5.2025. Čujottum 20.5.2025. (suomâkielân)
- ↑ Valkeapolku, Valtteri: Romania presidentvaaljâid táppám iävtukkâs ij tuhhitkin puáttus anarasaavis.fi. 21.5.2025. Čujottum 21.5.2025.
- ↑ Romanian presidentinvaalien häviäjä ei hyväksykään tulosta Yle Uutiset. 20.5.2025. Čujottum 21.5.2025. (suomâkielân)
- ↑ Henley, Jon: Defeated Romanian ultranationalist ‘will ask court to annul election’ The Guardian. 20.5.2025. Čujottum 21.5.2025. (eŋgâlâskielân)
- ↑ Valkeapolku, Valtteri: Romania presidentvaaljâi puáđus ij muttum – Nicușor Dan lii šoddâm presidentin anarasaavis.fi. 4.6.2025. Čujottum 4.6.2025.